Sidebar
सामवेद के मन्त्र
सामवेद - मन्त्रसंख्या 101
ऋषिः - त्रित आप्त्यः
देवता - पवमानः सोमः
छन्दः - उष्णिक्
स्वरः - ऋषभः
काण्ड नाम - आग्नेयं काण्डम्
1
ज꣣ज्ञानः꣢ स꣣प्त꣢ मा꣣तृ꣡भि꣢र्मे꣣धा꣡माशा꣢꣯सत श्रि꣣ये꣢ । अ꣣यं꣢ ध्रु꣣वो꣡ र꣢यी꣣णां꣡ चि꣢केत꣣दा꣢ ॥१०१॥
स्वर सहित पद पाठज꣣ज्ञानः꣢ । स꣣प्त꣢ । मा꣣तृ꣡भिः꣢ । मे꣣धा꣢म् । आ । अ꣣शासत । श्रिये꣢ । अ꣣य꣢म् । ध्रु꣣वः꣢ । र꣣यीणा꣢म् । चि꣣केतत् । आ꣢ ॥१०१॥
स्वर रहित मन्त्र
जज्ञानः सप्त मातृभिर्मेधामाशासत श्रिये । अयं ध्रुवो रयीणां चिकेतदा ॥१०१॥
स्वर रहित पद पाठ
जज्ञानः । सप्त । मातृभिः । मेधाम् । आ । अशासत । श्रिये । अयम् । ध्रुवः । रयीणाम् । चिकेतत् । आ ॥१०१॥
सामवेद - मन्त्र संख्या : 101
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 2; अर्ध-प्रपाठक » 1; दशतिः » 1; मन्त्र » 5
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 1; खण्ड » 11;
Acknowledgment
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 2; अर्ध-प्रपाठक » 1; दशतिः » 1; मन्त्र » 5
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 1; खण्ड » 11;
Acknowledgment
विषय - पुढील मंत्राची देवता पवमान असून त्याच्या कल्याणकारितेचे वर्णन केले आहे.
शब्दार्थ -
पवमान सोम अर्थात चिवशोधक परमात्मा (सप्त) सात (मातृभिः) मातेप्रमाणे गायत्री आदी छंदांनी समृद्ध अशा वेदवाणीद्वारे (जज्ञान) उपासकाच्या हृदयात प्रादुर्भूत होऊन त्याला (श्रिये) संपदा प्राप्त्यर्थ (मेघाम्) धारणावली बुद्धी (आ अशासत) प्रदान करतो, ज्या बुद्धीमुळे (ध्रुव) स्थितप्रज्ञ होऊन (अयम्) हा उपासक (रयीणाम्) श्रेष्ठ आध्यात्मिक संपदा (आ चिकेतत्) प्राप्त करू शकतो. ।। २।।
भावार्थ - गायत्री आदी सात छंदांमध्ये निबद्द अशा वेदवाणीच्या गायनाने परमेश्वराचे सान्निध्य प्राप्त केलेल्या योगीजनाची ऋतम्भरा प्रज्ञा जागृत होते आणि तिच्या माध्यमातून योगी मनुष्याला सर्व आध्यात्मिक संपदा प्राप्त होते. ।। ५।।
इस भाष्य को एडिट करें