शब्दार्थ -
(वयम्) परमेश्वराने उपासक / राज्याचे राजभक्त आम्ही लोक (वृत्रेषु) धर्मनाशक दुष्टांच्या वा दुर्गुणांच्या / आक्रमणाच्या वेळी (वज्रिणम्) वज्रदंड धारण करणाऱ्या आमच्या (युजम्) सहयोगी मित्राला म्हणजे (इन्द्रम्) त्या वीर परमेश्वराला / (महाधने) योगसिद्धीची प्राप्ती करून देणाऱ्या त्या महान आंतरिक संघर्षामध्ये परमेश्वराला हाक मारतो आणि बाह्य विकरात ऐहिक संघर्षाच्या वेळी सुवर्ण, चांदी आदी धन देणाऱ्या राजाला (हवामहे) पुकारतो. त्याच परमेश्वराला वा राजाला (अर्भे) लहान आध्यात्मिक युद्धात व बाह्य संघर्षाच्या वेळीदेखील आम्ही साह्यासाठी पुकारतो. ।। ६।। या मंत्राचा अर्थ विद्युतपर देखील करता येतो. (इन्द्रम्) आम्ही लहान- मोठ्या संघर्षाच्या वेळी (अडचणी आल्यावर) विद्युतेच्या (हवामहे) उपयोग केला पाहिजे. कोणती विद्युत ? (युजम्) ज्याचा उपयोग विमान आदी यानांमध्ये केला जातो वा शस्त्रास्त्र- संचालनासाठी ज्या विजेचा प्रयोग केला जातो आणि जी विद्युत शक्ती (वृत्रेषु) शत्रूंवर (वज्रिणम्) विजेचा गोळा होऊन अस्त्र शस्त्रांच्या रूपाने फेकली जाते. ।। ६।।

भावार्थ - मनुष्यांसाठी हेच हितकर आहे की त्यानी सामान्य प्रसंगी वा विकट प्रसंगी बाह्य संघर्षाच्या वेळी विजयासाठी राजाला आवाहन करावे आणि आंतरिक देवासुर-संग्रामप्रसंगी विजयी होम्याकरिता अत्यंत पराक्रमी परमेश्वराला हाक मारावी. तसेच युद्धप्रसंगी विद्युत संचलित अस्त्रांची निर्मित करून शत्रूंचा समूल उच्छेद करावा. ।। ६।।

इस भाष्य को एडिट करें