Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
Sidebar

सामवेद के मन्त्र

सामवेद - मन्त्रसंख्या 133
ऋषिः - त्रिशोकः काण्वः देवता - इन्द्रः छन्दः - गायत्री स्वरः - षड्जः काण्ड नाम - ऐन्द्रं काण्डम्
इस मन्त्र को एडिट करें
1

आ꣢ घा꣣ ये꣢ अ꣣ग्नि꣢मि꣣न्ध꣡ते꣢ स्तृ꣣ण꣡न्ति꣢ ब꣣र्हि꣡रा꣢नु꣣ष꣢क् । ये꣢षा꣣मि꣢न्द्रो꣣ यु꣢वा꣣ स꣡खा꣢ ॥१३३॥

स्वर सहित पद पाठ

आ꣢ । घा꣣ । ये꣢ । अ꣣ग्नि꣢म् । इ꣣न्ध꣡ते꣢ । स्तृ꣣ण꣡न्ति꣢ । ब꣣र्हिः꣢ । अ꣣नुष꣢क् । अ꣣नु । स꣢क् । ये꣡षा꣢꣯म् । इ꣡न्द्रः꣢꣯ । यु꣡वा꣢꣯ । स꣡खा꣢꣯ । स । खा꣣ । ॥१३३॥

स्वर रहित मन्त्र

आ घा ये अग्निमिन्धते स्तृणन्ति बर्हिरानुषक् । येषामिन्द्रो युवा सखा ॥१३३॥

स्वर रहित पद पाठ

आ । घा । ये । अग्निम् । इन्धते । स्तृणन्ति । बर्हिः । अनुषक् । अनु । सक् । येषाम् । इन्द्रः । युवा । सखा । स । खा । ॥१३३॥

सामवेद - मन्त्र संख्या : 133
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 2; अर्ध-प्रपाठक » 1; दशतिः » 4; मन्त्र » 9
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 2; खण्ड » 2;
Acknowledgment

शब्दार्थ -
(ये) जे लोक (घ) निश्चयाने (अग्निम्) यज्ञाग्नीला, उत्साहाच्या अग्नीला, संकल्प अग्नीला, महत्त्वाकांक्षा - अग्नीला आणि आत्म- अग्नीला (आ इन्धते) प्रदीप्त करतात आणि (वेषाम्) ज्या लोकांच्या (युवा) सदा युवा अर्थात नेहमी सशक्त असणारा (इन्द्रः) पराक्रमशाली परमेश्वर (येषाम्) ज्या लोकांचा (सखा) मित्र होतो, ते लोक (आनुषक्) क्रमशः हळूहळू (बर्हिः) कुशा आदी यज्ञसाधनांचा आणि यशाचा विस्तार करतात म्हणजे ते निरंतर यज्ञकर्मात संलग्न असतात. ।। ९।।

भावार्थ - ज्यांच्या हृदयात अग्नी (उत्साह व कार्यपूर्तीसाठी संकल्परूप अग्नी) ज्वलंत नाही, ते लोक आळशी जगतात. असे निरुद्योगीजन स्वार्थ पूर्तीतदेखील सुस्त असतात, मग परार्थ साधन रूप यज्ञ - कर्म करण्याविषयी तर बोलायलाच नको. पण जे लोक अग्निहोत्राच्या अग्नी प्रज्वलित करून आणि त्यापासून प्रेरणा घेऊन उत्साह, संकल्प व महत्त्वाकांक्षा रूप अग्नी तसेच आत्मबलरूप अग्नी प्रज्वलित ठेवतात तसेच सदा युवा, दुसऱ्यांचे दुःख - दारिद्रद्य दूर करणाऱ्या, शत्रुजयी, सृष्टियज्ञकर्ता, शतक्रतु इन्द्र परमेश्वराला आपला सहायक, मित्र करून घेतात, ते नेहमी मनात स्फूर्ती, कर्मण्यत्व आणि औदार्य भाव धारण करून सदा परोपकार कार्यात निमग्न असतात. ।। ९।।

इस भाष्य को एडिट करें
Top