शब्दार्थ -
हे (अग्ने) प्रकाशक परमात्मरूप अग्नी, (त्वम्) तुम्ही (वना) तुमच्या तीव्र किरणांद्वारे (कायभान:) प्रकट होण्याची इच्छा करीत असूनही अर्थात स्वत: आमच्या आत्म्यात, मन आणि बुद्धीत प्रज्वलित होण्यास इच्छुक आहात. तरीही (मत्) जे (मात: अप:) मातृभूत जलामध्ये (अजगन्) प्रविष्ट झालेले आहात अर्थात जलाने शांत झालेला अग्नी जसा शांत असतो, (तद्वत तुम्ही माझ्या हृदयात शांत वा सुप्त स्थितीत आहात.) (वत्) (ते) तुमची ती वा ही अशी (निवर्तयम्) निवृत्ती म्हणजे माझ्याविषयी औदासीन्य वा असलेली उपेक्षा मी आता (व) (प्रृत्ये) सहन करू शकत नाही. (यत्) कारण असे की, (वूरे मन्) यावेळी तुम्ही माझ्यापासून दूर आहात तरीही पूर्वी (इह) इथे माझ्याजवळ (अभुव:) राहात होता. पण आता तुमच्या त्या तेजोरश्मी आता पूर्वीप्रमाणेच माझ्यात प्रकाशित का होत नाहीत? (तुमच्या या अशा उपेक्षेमुळे मी दु:खी कष्टी झालो आहे. ।।९।।)

भावार्थ - ज्याला परमेश्वराचा साक्षात्कार झाला आहे असा (योगी वा उपासक) मनुष्य बेसावधपणामुळे त्या परमेश्वराला विसरला आहे व अशा मन:स्थितीत वरील उद्गार प्रकट करीत आहे. हे देव पूर्वी तुम्ही सदा सर्वदा माझ्या आत्म्यात मन व बुद्धीत प्रदीप्त राहत होता. पण हा आता पाण्याने विझलेल्या अग्नीप्रमाणे शांत झाला आहात. तुमच्याकडून माझी होणारी ही उपेक्षा वा औदासीन्य मला आता असह्य होत आहे. कृपा करून अशी प्रस्तुप्तावस्था त्यागून पूर्वीप्रमाणेच माझ्या हृदयात प्रदीप्त व्हा. ।।९।।

इस भाष्य को एडिट करें