English
Sidebar
सामवेद के मन्त्र
सामवेद - मन्त्रसंख्या 58
ऋषिः - सौभरि: काण्व:
देवता - अग्निः
छन्दः - बृहती
स्वरः - मध्यमः
काण्ड नाम - आग्नेयं काण्डम्
1
प्र꣢꣫ यो रा꣣ये꣡ निनी꣢꣯षति꣣ म꣢र्तो꣣ य꣡स्ते꣢ वसो꣣ दा꣡श꣢त् । स꣢ वी꣣रं꣡ ध꣢त्ते अग्न उक्थशꣳ꣣सि꣢नं꣣ त्म꣡ना꣢ सहस्रपो꣣षि꣡ण꣢म् ॥५८॥
स्वर सहित पद पाठप्र꣢ । यः । रा꣣ये꣢ । नि꣡नी꣢꣯षति । म꣡र्तः꣢꣯ । यः । ते꣣ । वसो । दा꣡श꣢꣯त् । सः । वी꣣र꣢म् । ध꣣त्ते । अग्ने । उक्थशँसि꣡न꣢म् । उ꣣क्थ । शँसि꣡न꣢म् । त्म꣡ना꣢꣯ । स꣣हस्रपोषि꣡ण꣢म् । स꣣हस्र । पोषि꣡ण꣢म् ॥५८॥
स्वर रहित मन्त्र
प्र यो राये निनीषति मर्तो यस्ते वसो दाशत् । स वीरं धत्ते अग्न उक्थशꣳसिनं त्मना सहस्रपोषिणम् ॥५८॥
स्वर रहित पद पाठ
प्र । यः । राये । निनीषति । मर्तः । यः । ते । वसो । दाशत् । सः । वीरम् । धत्ते । अग्ने । उक्थशँसिनम् । उक्थ । शँसिनम् । त्मना । सहस्रपोषिणम् । सहस्र । पोषिणम् ॥५८॥
सामवेद - मन्त्र संख्या : 58
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 1; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » 1; मन्त्र » 4
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 1; खण्ड » 6;
Acknowledgment
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 1; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » 1; मन्त्र » 4
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 1; खण्ड » 6;
Acknowledgment
विषय - परमेश्वर पुरुषार्थी मनुष्याला काय कोणती प्राप्ती करवितो, याविषयी सांगतात. -
शब्दार्थ -
(वसो) सर्वांच्या हृदयात वसणारे सर्वांचे निवासक हे (अग्ने) जगन्नायक परमात्मन् (य:) जो कोणी (मर्त:) माणूस (राये) विद्या, विवेक, विनय आदी धनाच्या प्राप्तीसाठी श्रेष्ठ संततीरूप धनासाठी आणि सुवर्ण आदी धनासाठी (प्रनिनिषति) स्वत:ला प्रगति मार्गावर नेऊ इच्छितो. तसेच स्वत: पुरुषार्थ परिश्रम करतो, तो वीरश्रेष्ठ संताने प्राप्त करतो. तसेच (य:) जो (ते) तुमच्याकरीता (दाशत्) आत्मसमर्पण करतो (स:) तो मनुष्य (त्मना) स्वत:साठी (सहस्रपोषिणम्) हजारो निर्धनानां धन दान करून आणि हजारो अविद्याग्रस्तांना विद्या देऊन समर्थ बनविणारी (वीरम्) वीर संतामे (धतृ) प्राप्त करतो. ।।४।।
भावार्थ - पुरुषार्थी उपासक (उपासनेसह पुरुषार्थ करणारा) मनुष्य सुयोग्य संतती, विद्या, धन, चक्रवर्ती राज्य, मोक्ष आदी अनेकविध ऐश्वर्य प्राप्त करतो. ।।४।।
इस भाष्य को एडिट करें