English
Sidebar
सामवेद के मन्त्र
सामवेद - मन्त्रसंख्या 598
ऋषिः - मधुच्छन्दा वैश्वामित्रः
देवता - इन्द्रः
छन्दः - गायत्री
स्वरः - षड्जः
काण्ड नाम - आरण्यं काण्डम्
1
इ꣢न्द्र꣣ वा꣡जे꣢षु नोऽव स꣣ह꣡स्र꣢प्रधनेषु च । उ꣣ग्र꣢ उ꣣ग्रा꣡भि꣢रू꣣ति꣡भिः꣢ ॥५९८॥
स्वर सहित पद पाठइ꣡न्द्र꣢꣯ । वा꣡जे꣢꣯षु । नः꣣ । अव । सह꣡स्र꣢प्रधनेषु । स꣣ह꣡स्र꣢ । प्र꣣धनेषु । च । उग्रः꣢ । उ꣣ग्रा꣡भिः꣢ । ऊ꣣ति꣡भिः꣢ ॥५९८॥
स्वर रहित मन्त्र
इन्द्र वाजेषु नोऽव सहस्रप्रधनेषु च । उग्र उग्राभिरूतिभिः ॥५९८॥
स्वर रहित पद पाठ
इन्द्र । वाजेषु । नः । अव । सहस्रप्रधनेषु । सहस्र । प्रधनेषु । च । उग्रः । उग्राभिः । ऊतिभिः ॥५९८॥
सामवेद - मन्त्र संख्या : 598
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 6; अर्ध-प्रपाठक » 3; दशतिः » 2; मन्त्र » 4
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 6; खण्ड » 2;
Acknowledgment
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 6; अर्ध-प्रपाठक » 3; दशतिः » 2; मन्त्र » 4
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 6; खण्ड » 2;
Acknowledgment
विषय - इन्द्र नावाने परमेश्वराला व राजाला प्रार्थना
शब्दार्थ -
हे (उग्र) शत्रूसाठी प्रचण्ड भयानक (इन्द्र) शत्रुनाशक परमेश्वर, अथवा हे राजा, तुम्ही (वाजेषु) विपत्तीमधे (सहस्त्रप्रधनेषुच) आणि ज्यात सहस्त्राचा संहार होतो, अशा देवासुर-संग्रामामधे (उग्राभिः) अत्यंत उग्र अशा आपल्या (ऊतिभिः) रक्षण-सामर्थ्याने (नः) आम्हा धार्मिक जनांची/प्रजाजनांची (अव) रक्षा करा.।।४।।
भावार्थ - जीवनात पावला-पावलावर येणाऱ्या संकटांत, बाह्य आणि आभ्यंतर भीषण-संग्रामात, योगमार्गात आड येणाऱ्या व्याधी, स्त्यान, संशय आदी विघ्नांत तसेच राज्यात उत्पन्न विप्लव, शत्रु-आक्रमण आदी प्रसंगी वीर परमेश्वर आणि राजा यांनी आमची रक्षा करावी (ही प्रार्थना)।।४।।
विशेष -
या मंत्रात अर्थश्लेष अलंकार आहे. ‘उग्र,उग्रा’मधे छेकानुप्रास आहे ।।४।।