ऋग्वेद - मण्डल 3/ सूक्त 48/ मन्त्र 1
ऋषिः - गोपवन आत्रेयः सप्तवध्रिर्वा
देवता - इन्द्र:
छन्दः - निचृत्त्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
स॒द्यो ह॑ जा॒तो वृ॑ष॒भः क॒नीनः॒ प्रभ॑र्तुमाव॒दन्ध॑सः सु॒तस्य॑। सा॒धोः पि॑ब प्रतिका॒मं यथा॑ ते॒ रसा॑शिरः प्रथ॒मं सो॒म्यस्य॑॥
स्वर सहित पद पाठस॒द्यः । ह॒ । ज॒तः । वृ॒ष॒भः । क॒नीनः॑ । प्रऽभ॑र्तुम् । आ॒व॒त् । अन्ध॑सः । सु॒तस्य॑ । सा॒धोः । पि॒ब॒ । प्र॒ति॒ऽका॒मम् । यथा॑ । ते॒ । रस॑ऽआशिरः । प्र॒थ॒मम् । सो॒म्यस्य॑ ॥
स्वर रहित मन्त्र
सद्यो ह जातो वृषभः कनीनः प्रभर्तुमावदन्धसः सुतस्य। साधोः पिब प्रतिकामं यथा ते रसाशिरः प्रथमं सोम्यस्य॥
स्वर रहित पद पाठसद्यः। ह। जातः। वृषभः। कनीनः। प्रऽभर्तुम्। आवत्। अन्धसः। सुतस्य। साधोः। पिब। प्रतिऽकामम्। यथा। ते। रसऽआशिरः। प्रथमम्। सोम्यस्य॥
ऋग्वेद - मण्डल » 3; सूक्त » 48; मन्त्र » 1
अष्टक » 3; अध्याय » 3; वर्ग » 12; मन्त्र » 1
अष्टक » 3; अध्याय » 3; वर्ग » 12; मन्त्र » 1
Subject [विषय - स्वामी दयानन्द] - The duties of a ruler are told.
Translation [अन्वय - स्वामी दयानन्द] - O king! the resplendent Sun is the means of rains and it sucks up the sap as soon as it is risen. It protects the best energizing part of the well-cooked meals of a righteous wealthy person. Being radiant like the sun, you drink the Soma juice, so that you may possess the power to support your subjects well.
Commentator's Notes [पदार्थ - स्वामी दयानन्द] -
N/A
Purport [भावार्थ - स्वामी दयानन्द] - O king and officers of the State ! the sun and other objects in the world protect all things with their own influence and power and by the command of God. Destroying all defects, in the same manner, you should protect good persons and annihilate the wicked.
Foot Notes - (कानीनः) दीप्तिमान् कनीनः दीप्तिमानदीप्तिकान्तिगतिषु (भ्वा० ) । = Resplendent or radiant. (अन्धसः) अन्नस्य । अन्ध इति अन्ननाम् (NG 2, 7) = Of the food. (रसाशिरः) यो रसानश्नाति सः । = The sun which suck up all sap or juice.
इस भाष्य को एडिट करें