English
ऋग्वेद - मण्डल 3/ सूक्त 54/ मन्त्र 1
ऋषिः - प्रजापतिर्वैश्वामित्रो वाच्यो वा
देवता - विश्वेदेवा:
छन्दः - निचृत्पङ्क्ति
स्वरः - पञ्चमः
इ॒मं म॒हे वि॑द॒थ्या॑य शू॒षं शश्व॒त्कृत्व॒ ईड्या॑य॒ प्र ज॑भ्रुः। शृ॒णोतु॑ नो॒ दम्ये॑भि॒रनी॑कैः शृ॒णोत्व॒ग्निर्दि॒व्यैरज॑स्रः॥
स्वर सहित पद पाठइ॒मम् । म॒हे । वि॒द॒थ्या॑य । शू॒षम् । शश्व॑त् । कृत्वः॑ । ईड्या॑य । प्र । ज॒भ्रुः॒ । शृ॒णोतु॑ । नः॒ । दम्ये॑भिः । अनी॑कैः । शृ॒णोतु॑ । अ॒ग्निः । दि॒व्यैः । अज॑स्रः ॥
स्वर रहित मन्त्र
इमं महे विदथ्याय शूषं शश्वत्कृत्व ईड्याय प्र जभ्रुः। शृणोतु नो दम्येभिरनीकैः शृणोत्वग्निर्दिव्यैरजस्रः॥
स्वर रहित पद पाठइमम्। महे। विदथ्याय। शूषम्। शश्वत्। कृत्वः। ईड्याय। प्र। जभ्रुः। शृणोतु। नः। दम्येभिः। अनीकैः। शृणोतु। अग्निः। दिव्यैः। अजस्रः॥
ऋग्वेद - मण्डल » 3; सूक्त » 54; मन्त्र » 1
अष्टक » 3; अध्याय » 3; वर्ग » 24; मन्त्र » 1
अष्टक » 3; अध्याय » 3; वर्ग » 24; मन्त्र » 1
Subject [विषय - स्वामी दयानन्द] - The duties of the kings are told.
Translation [अन्वय - स्वामी दयानन्द] - O king! you have many good workers under you. Listen to us who prove our strength and the vigor to be demonstrated on the occasion of the admirable battle. The members of your army should be paid liberally and they combat well. Please listen to us with your divine actions. You are always highly learned and shining like the fire, and are engaged in doing good deeds.
Commentator's Notes [पदार्थ - स्वामी दयानन्द] -
N/A
Purport [भावार्थ - स्वामी दयानन्द] - It is the duty of the kings to honor constantly those, who possess good knowledge regarding the scientific warfare and great strength. They should improve their work, so that being delighted, they may crown the king with success.
Foot Notes - (शूषम् ) बलम् । = Power, Energy. ( विदध्याय ) विदथेषु सङ्ग्रामेषु भवाय । निघण्टो शूषम् इति बलनाम (NG 2,9)। =For the strength belonging to the battle. (अजस्र:) निरन्तरः । = Constant. (अनीकैः) सैन्यैः । सेनाया वै सेनानीनीकम् ( Stph 5,3, 1, 1) = With armies. (दम्येभिः) दातुं योग्यै: = Worth giving.
इस भाष्य को एडिट करें