English
ऋग्वेद - मण्डल 4/ सूक्त 28/ मन्त्र 1
त्वा यु॒जा तव॒ तत्सो॑म स॒ख्य इन्द्रो॑ अ॒पो मन॑वे स॒स्रुत॑स्कः। अह॒न्नहि॒मरि॑णात्स॒प्त सिन्धू॒नपा॑वृणो॒दपि॑हितेव॒ खानि॑ ॥१॥
स्वर सहित पद पाठत्वा । यु॒जा । तव॑ । तत् । सो॒म॒ । स॒ख्ये । इन्द्रः॑ । अ॒पः । मन॑वे । स॒ऽस्रुतः॑ । क॒रिति॑ कः । अह॒न् । अहि॑म् । अरि॑णात् । स॒प्त । सिन्धू॑न् । अप॑ । अ॒वृ॒णो॒त् । अपि॑हिताऽइव । खानि॑ ॥
स्वर रहित मन्त्र
त्वा युजा तव तत्सोम सख्य इन्द्रो अपो मनवे सस्रुतस्कः। अहन्नहिमरिणात्सप्त सिन्धूनपावृणोदपिहितेव खानि ॥१॥
स्वर रहित पद पाठत्वा। युजा। तव। तत्। सोम। सख्ये। इन्द्रः। अपः। मनवे। सऽस्रुतः। करिति कः। अहन्। अहिम्। अरिणात्। सप्त। सिन्धून्। अप। अवृणोत्। अपिहिताऽइव। खानि ॥१॥
ऋग्वेद - मण्डल » 4; सूक्त » 28; मन्त्र » 1
अष्टक » 3; अध्याय » 6; वर्ग » 17; मन्त्र » 1
अष्टक » 3; अध्याय » 6; वर्ग » 17; मन्त्र » 1
Subject [विषय - स्वामी दयानन्द] - Illustrating the sun by the terms ‘Indra', the attributes of the rulers and their subjects are told.
Translation [अन्वय - स्वामी दयानन्द] - O prosperous person! the sun makes men active as its part of obligations. It disperses the clouds and makes seven rivers flow, actuates the dull senses. A king should also act likewise. In your friendship, O king ! a man can perform all good deeds.
Commentator's Notes [पदार्थ - स्वामी दयानन्द] -
N/A
Purport [भावार्थ - स्वामी दयानन्द] - O men! the sun gladdens all by rains and showers happiness on all. In the same manner, the friendship of the enlightened persons bestows joy and bliss upon all.
Foot Notes - (इन्द्रः) सूर्य्य इव राजा । अथ यः इन्द्रो सोऽसौ आदित्य: ( Stph 8, 5, 3. 2) म यः स इन्द्र एष एव स य एव (सूर्यः) एव तपति (जैमिन्नीयोपनिषद् बाह्मिण 1, 282 11 1, 32, 5)। = A king who is full of splendor like the sun. (अहिम् ) मेघम् । अहिरिति मेघनाम (NG 1, 10)। = The clouds. (खानि ) इन्द्रियाणि । खानि भवन्तीन्द्रियाणी । खं पुन: खन धातो: खातम् । खातमिव तदिन्द्रियं गोलकं भवति (NKT 3, 313)। उपनिषद परांचि खानि व्यंतृणत्स्वयंभू (Ed.) । = Senses.
इस भाष्य को एडिट करें