English
ऋग्वेद - मण्डल 5/ सूक्त 29/ मन्त्र 1
ऋषिः - विश्वावारात्रेयी
देवता - अग्निः
छन्दः - विराट्त्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
त्र्य॑र्य॒मा मनु॑षो दे॒वता॑ता॒ त्री रो॑च॒ना दि॒व्या धा॑रयन्त। अर्च॑न्ति त्वा म॒रुतः॑ पू॒तद॑क्षा॒स्त्वमे॑षा॒मृषि॑रिन्द्रासि॒ धीरः॑ ॥१॥
स्वर सहित पद पाठत्री । अ॒र्य॒मा । मनु॑षः । दे॒वऽता॑ता । त्री । रो॒च॒ना । दि॒व्या । धा॒र॒य॒न्त॒ । अर्च॑न्ति । त्वा॒ । म॒रुतः॑ । पू॒तऽद॑क्षाः । त्वम् । ए॒षा॒म् । ऋषिः॑ । इ॒न्द्र॒ । अ॒सि॒ । धीरः॑ ॥
स्वर रहित मन्त्र
त्र्यर्यमा मनुषो देवताता त्री रोचना दिव्या धारयन्त। अर्चन्ति त्वा मरुतः पूतदक्षास्त्वमेषामृषिरिन्द्रासि धीरः ॥१॥
स्वर रहित पद पाठत्री। अर्यमा। मनुषः। देवऽताता। त्री। रोचना। दिव्या। धारयन्त। अर्चन्ति। त्वा। मरुतः। पूतऽदक्षाः। त्वम्। एषाम्। ऋषिः। इन्द्र। असि। धीरः ॥१॥
ऋग्वेद - मण्डल » 5; सूक्त » 29; मन्त्र » 1
अष्टक » 4; अध्याय » 1; वर्ग » 23; मन्त्र » 1
अष्टक » 4; अध्याय » 1; वर्ग » 23; मन्त्र » 1
Subject [विषय - स्वामी दयानन्द] - Attributes and duties of Indra (a king) are told.
Translation [अन्वय - स्वामी दयानन्द] - O king ! you are organizer of prosperity. The persons who uphold three illuminating qualities i.e. knowledge, action and communion in their dealings with the enlightened men, with an organizer or manager who upholds happiness of three kinds (physical, mental and spiritual); with those mortals, who endowed with pure strength honor you; to all of them, you the knower of the meanings of the mantras are giver of good intellect or advice to all of them.
Commentator's Notes [पदार्थ - स्वामी दयानन्द] -
N/A
Purport [भावार्थ - स्वामी दयानन्द] - Those persons only are honored everywhere who become pure by upholding three qualities-knowledge, action and communion and who acquire strength thereby.
Translator's Notes -
विद्वांसो हि देवा: (Stph 3, 7, 3, 10) ऋषिदर्शनात् स्तोमान् ददर्शेत्योपमन्यवः, तदायते नास्तपस्यमानाम् ब्रह्म स्वयम्भवभ्यानर्षत् त ऋषयोऽभवन् । तदृषीणां ऋषित्वमिति विज्ञायते । ( NKT 2, 3, 11 ) त्रीणिसुखानि अव्याख्यातानि भाष्येऽत्र । तानि भौतिकमानसिकात्मिक सुखरूपेण ग्रहीतुं शक्यन्ते, आध्यात्मिकाधिभौतिकाधि देविकानि वा ।
Foot Notes - (देवताता) विद्वत्कर्त्तव्ये व्यवहारे। = In the dealings or transacted by highly learned persons. (ऋषिः) मन्त्रार्थवेत्ता । = The knower of the meanings of the mantras.
इस भाष्य को एडिट करें