ऋग्वेद - मण्डल 8/ सूक्त 102/ मन्त्र 1
ऋषिः - प्रयोगो भार्गव अग्निर्वा पावको बार्हस्पत्यः ; अथवाग्नी गृहपतियविष्ठौ सहसः सुतौ तयोर्वान्यतरः
देवता - अग्निः
छन्दः - निचृद्गायत्री
स्वरः - षड्जः
त्वम॑ग्ने बृ॒हद्वयो॒ दधा॑सि देव दा॒शुषे॑ । क॒विर्गृ॒हप॑ति॒र्युवा॑ ॥
स्वर सहित पद पाठत्वम् । अ॒ग्ने॒ । बृ॒हत् । वयः॑ । दधा॑सि । दे॒व॒ । दा॒शुषे॑ । क॒विः । गृ॒हऽप॑तिः । युवा॑ ॥
स्वर रहित मन्त्र
त्वमग्ने बृहद्वयो दधासि देव दाशुषे । कविर्गृहपतिर्युवा ॥
स्वर रहित पद पाठत्वम् । अग्ने । बृहत् । वयः । दधासि । देव । दाशुषे । कविः । गृहऽपतिः । युवा ॥ ८.१०२.१
ऋग्वेद - मण्डल » 8; सूक्त » 102; मन्त्र » 1
अष्टक » 6; अध्याय » 7; वर्ग » 9; मन्त्र » 1
अष्टक » 6; अध्याय » 7; वर्ग » 9; मन्त्र » 1
भावार्थ - जो प्रभू सर्वज्ञ, सर्व प्रकाशक, ब्रह्मांडाचा पालनकर्ता, नाना प्रकारचे संयोग वियोग करून विविध सृष्टीची रचना करतो त्याच्या भक्ताला जगात काय उपलब्ध होऊ शकत नाही; परंतु ही अट आहे, की भक्ताने ईश्वराच्या या गुणाला समजावे व त्यानुसारच आपले जीवन बनविण्याचा प्रयत्न करावा. स्वत: क्रान्तदर्शी (सर्वद्रष्टा) आपल्या शरीर व गृहाचा स्वामी व विविध पदार्थांची जोड-तोड व नाना पदार्थांची निर्मिती करणाराही असावा. ॥१॥
इस भाष्य को एडिट करें