English
Sidebar
सामवेद के मन्त्र
सामवेद - मन्त्रसंख्या 77
ऋषिः - वत्सप्रिर्भालन्दनः
देवता - अग्निः
छन्दः - त्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
काण्ड नाम - आग्नेयं काण्डम्
1
प्र꣡ होता꣢꣯ जा꣣तो꣢ म꣣हा꣡न्न꣢भो꣣वि꣢न्नृ꣣ष꣡द्मा꣢ सीदद꣣पां꣡ वि꣢व꣣र्ते꣢ । द꣢ध꣣द्यो꣢ धा꣣यी꣢ सु꣣ते꣡ वया꣢꣯ꣳसि य꣣न्ता꣡ वसू꣢꣯नि विध꣣ते꣡ त꣢नू꣣पाः꣢ ॥७७॥
स्वर सहित पद पाठप्र꣢ । हो꣡ता꣢꣯ । जा꣣तः꣢ । म꣣हा꣢न् । न꣣भोवि꣢त् । न꣣भः । वि꣢त् । नृ꣣ष꣡द्मा꣢ । नृ꣣ । स꣡द्मा꣢꣯ । सी꣣दत् । अपा꣢म् । वि꣣वर्ते꣢ । वि꣣ । वर्त्ते꣢ । द꣡ध꣢꣯त् । यः । धा꣣यी꣢ । सु꣣ते꣢ । व꣡याँ꣢꣯सि । य꣣न्ता꣢ । व꣡सू꣢꣯नि । वि꣣धते꣢ । त꣣नूपाः꣢ । त꣣नू । पाः꣢ ॥७७॥
स्वर रहित मन्त्र
प्र होता जातो महान्नभोविन्नृषद्मा सीददपां विवर्ते । दधद्यो धायी सुते वयाꣳसि यन्ता वसूनि विधते तनूपाः ॥७७॥
स्वर रहित पद पाठ
प्र । होता । जातः । महान् । नभोवित् । नभः । वित् । नृषद्मा । नृ । सद्मा । सीदत् । अपाम् । विवर्ते । वि । वर्त्ते । दधत् । यः । धायी । सुते । वयाँसि । यन्ता । वसूनि । विधते । तनूपाः । तनू । पाः ॥७७॥
सामवेद - मन्त्र संख्या : 77
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 1; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » 3; मन्त्र » 5
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 1; खण्ड » 8;
Acknowledgment
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 1; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » 3; मन्त्र » 5
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 1; खण्ड » 8;
Acknowledgment
विषय - परमेश्वर की स्तुति
भावार्थ -
भा० = ( यः ) = जो अग्नि ( महान् ) = बड़ा, ( होता ) = स्तुतियोग्य, नाना पदार्थों के दान करने वाला, ( नभोवित् ) = आकाश और अन्तरिक्ष में व्यापक या उसको उत्तम रूप से जानने वाला ( जातः ) = प्रकट है, वह ( नृपद्मा ) = समस्त प्राणियों में विराजमान है । वही ( अपां विवर्ते १ ) = अन्त रिक्ष में, स्तमस्त प्रजाओं के भीतर भी ( धायी ) = धारक पोषक रूप से विद्यमान है । वही ( ते ) = तेरे लिये ( वयांसि ) = अन्नादि पदार्थ और आयु को ( दधत् ) = धारण करावे । ( तनूपाः ) = शरीरों की रक्षा करने वाला वह ( यन्ता ) = सबका नियन्ता ( विधते ) = नियम से अपना कार्य सम्पादन करने वाले पुरुष को ( वसूनि दधत् ) = नाना प्रकार के सुखसाधन देता है ।
टिप्पणी -
७७ - 'नृपद्मा' 'अपामुपस्थे' 'दधियों' 'धायी सते' ऋ० ।
१. अपां विवर्त्तोऽन्तरिक्षलोकः । मा० वि० ।
२ 'धायी सुते' इति पाठे धायी धारयिता, 'सुते' इत्येकं पदम् । अभिसुते इत्यर्थः । पदकारस्तु 'धायी। सु । ते', इति पदद्वयं चिच्छेद।
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर -
ऋषिः - वत्सप्रि: ।
छन्द: - त्रिष्टुभ ।
देवता :- अग्नि: ।
इस भाष्य को एडिट करें