English
साइडबार
ऋग्वेद - मण्डल 10/ सूक्त 172/ मन्त्र 1
आ या॑हि॒ वन॑सा स॒ह गाव॑: सचन्त वर्त॒निं यदूध॑भिः ॥
स्वर सहित पद पाठआ । या॒हि॒ । वन॑सा । स॒ह । गावः॑ । स॒च॒न्त॒ । वर्त॒निम् । यत् । ऊध॑ऽभिः ॥
स्वर रहित मन्त्र
आ याहि वनसा सह गाव: सचन्त वर्तनिं यदूधभिः ॥
स्वर रहित पद पाठआ । याहि । वनसा । सह । गावः । सचन्त । वर्तनिम् । यत् । ऊधऽभिः ॥ १०.१७२.१
ऋग्वेद - मण्डल » 10; सूक्त » 172; मन्त्र » 1
अष्टक » 8; अध्याय » 8; वर्ग » 30; मन्त्र » 1
अष्टक » 8; अध्याय » 8; वर्ग » 30; मन्त्र » 1
विषयः - अत्र गृहस्थस्य गृहे दुग्धदात्र्यो गावः स्युः सन्तानोत्पत्तये गृहस्थाश्रमस्तत्र दानं च कार्यं श्वश्र्वाः सुप्रेरणायां वधू चलेदित्येदमादयो विषयाः सन्ति।
पदार्थः -
(वनसा सह-आ याहि) हे उषः ! उषोवत् कान्तिमति गृह-देवि ! ‘चतुर्थमन्त्रत उषः’ त्वं कमनीयेन तेजसा रूपेण वा सह “वनति कान्तिकर्मा” [निघ० २।६] प्राप्ता भव (यत्-गावः-ऊधभिः-वर्तनिं सचन्ते) यदा गृहस्य गावो दुग्धपूर्णाङ्गैः-दुग्धं वर्तते यस्मिन् तद् दुग्धस्य वर्तनं पात्रं सिञ्चन्ति “षच सेचने” [भ्वादि०] ॥१॥