Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
Sidebar

सामवेद के मन्त्र

  • सामवेद का मुख्य पृष्ठ
    • सामवेद - मन्त्रसंख्या 872
    ऋषिः - ययातिर्नाहुषः देवता - पवमानः सोमः छन्दः - अनुष्टुप् स्वरः - गान्धारः काण्ड नाम -
    इस मन्त्र को एडिट करें
    1

    सु꣣ता꣢सो꣣ म꣡धु꣢मत्तमाः꣣ सो꣢मा꣣ इ꣡न्द्रा꣢य म꣣न्दि꣡नः꣢ । प꣣वि꣡त्र꣢वन्तो अक्षरं दे꣣वा꣡न्ग꣢च्छन्तु वो꣣ म꣡दाः꣢ ॥८७२॥

    स्वर सहित पद पाठ

    सु꣣ता꣡सः꣢ । म꣡धु꣢꣯मत्तमाः । सो꣡माः꣢꣯ । इ꣡न्द्रा꣢꣯य । म꣣न्दि꣡नः꣢ । प꣣वि꣡त्र꣢वन्तः । अ꣣क्षरन् । देवा꣣न् । ग꣡च्छ꣢꣯न्तु । वः । म꣡दाः꣢꣯ ॥८७२॥

    स्वर रहित मन्त्र

    सुतासो मधुमत्तमाः सोमा इन्द्राय मन्दिनः । पवित्रवन्तो अक्षरं देवान्गच्छन्तु वो मदाः ॥८७२॥

    स्वर रहित पद पाठ

    सुतासः । मधुमत्तमाः । सोमाः । इन्द्राय । मन्दिनः । पवित्रवन्तः । अक्षरन् । देवान् । गच्छन्तु । वः । मदाः ॥८७२॥

    सामवेद - मन्त्र संख्या : 872
    (कौथुम) उत्तरार्चिकः » प्रपाठक » 2; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » ; सूक्त » 15; मन्त्र » 1
    (राणानीय) उत्तरार्चिकः » अध्याय » 4; खण्ड » 5; सूक्त » 2; मन्त्र » 1
    Acknowledgment

    भाष्य भाग

    1. नया भाष्य जोड़ें

    हिन्दी (3)

    विषय

    प्रथम ऋचा की पूर्वार्चिक में ५४७ क्रमाङ्क पर परमानन्द-रस के विषय में व्याख्या हो चुकी है। यहाँ ज्ञानरस का विषय वर्णित है।

    पदार्थ

    (मधुमत्तमाः) अतिशय मधुर, (मन्दिनः) आनन्दजनक (सोमाः) ज्ञान-रस (इन्द्राय) शिष्य के जीवात्मा के लिए (सुतासः) आचार्य द्वारा अभिषुत किये गये हैं। (पवित्रवन्तः) पवित्र मन से सम्बद्ध वे (अक्षरन्) आत्मा में क्षरित हो रहे हैं। हे शिष्यो ! (वः मदाः) तुम्हें आनन्दित करनेवाले वे ज्ञान-रस (देवान्) दिव्य गुणोंवाले दूसरे लोगों को भी (गच्छन्तु) प्राप्त हों ॥१॥

    भावार्थ

    सुयोग्य गुरुओं से मधुर पद्धति द्वारा पढ़ाये गये शिष्य ज्ञानी स्नातक होकर, बाहर जाकर अन्य जनों को भी विद्यादान करें ॥१॥

    इस भाष्य को एडिट करें

    टिप्पणी

    (देखो अर्थव्याख्या मन्त्र संख्या ५४७)

    विशेष

    ऋषिः—ययातिः (परमात्मप्राप्ति के लिए जीवनयात्रा करने वाला)॥ देवता—सोमः (शान्तस्वरूप परमात्मा)॥<br>

    इस भाष्य को एडिट करें

    पदार्थ

    ५४७ संख्या पर इस मन्त्र का व्याख्यान द्रष्टव्य है ।
     

    इस भाष्य को एडिट करें

    संस्कृत (1)

    विषयः

    तत्र प्रथमा ऋक् पूर्वार्चिके ५४७ क्रमाङ्के परमानन्दरसविषये व्याख्याता। अत्र ज्ञानरसविषयो वर्ण्यते।

    पदार्थः

    (मधुमत्तमाः) अतिशयेन मधुराः, (मन्दिनः) आनन्दजनकाः (सोमाः) ज्ञानरसाः (इन्द्राय) शिष्यस्य जीवात्मने (सुतासः) आचार्येण अभिषुताः सन्ति। (पवित्रवन्तः) पवित्रेण मनसा सम्बद्धाः ते (अक्षरन्) आत्मनि क्षरन्ति। हे शिष्याः ! (वः मदाः) युष्माकं मदकराः ते ज्ञानरसाः (देवान्) दिव्यगुणयुक्तान् अन्यान् जनान् अपि (गच्छन्तु) प्राप्नुवन्तु ॥१॥

    भावार्थः

    सुयोग्यैर्गुरुभिर्मधुरपद्धत्या पाठिताः शिष्या ज्ञानवन्तः स्नातका भूत्वा बहिर्गत्वाऽन्येभ्यो जनेभ्यो विद्यादानं कुर्युः ॥१॥

    टिप्पणीः

    २. ऋ० ९।१०१।४, साम० ५४७, अथ० २०।१३७।४।

    इस भाष्य को एडिट करें

    इंग्लिश (2)

    Meaning

    Sweet Soma juices, prepared for the joyful soul, being purified spread in all directions. May these pleasant juices beautify our organs.

    Translator Comment

    Soma juices lend beauty and strength to the organs when they art taken. See verse 547.

    इस भाष्य को एडिट करें

    Meaning

    Filtered, felt and cleansed, honey sweet soma streams, pure and exhilarating, flow for Indra, the soul, and may the exhilarations reach you, noble favourites of divinity. (Rg. 9-101-4)

    इस भाष्य को एडिट करें

    गुजराती (1)

    पदार्थ

    પદાર્થ : (सुतासः) નિષ્પાદિત-સાક્ષાત્ કરેલ (मधुमत्तमाः) અત્યંત મધુર (मन्दिनः) હર્ષપૂર્ણ (सोमासः) શાન્ત સ્વરૂપ પરમાત્મા (इन्द्राय) ઉપાસક આત્માને માટે (पवित्रवन्तः) હૃદયસ્થ પ્રાણાપાન વાળો (अक्षरन्) આનંદ ધારા રૂપમાં પ્રાપ્ત થઈ રહ્યો છે, એ રીતે (वः) તારો (मदाः) હર્ષ પ્રવાહ (देवान् गच्छन्तु) ઇન્દ્રિયોને પ્રાપ્ત થાય. (૩)

     

    भावार्थ

    ભાવાર્થ : સાક્ષાત્ કરેલ, અત્યંત મધુર, હર્ષપૂર્ણ, શાન્ત સ્વરૂપ પરમાત્મા ઉપાસકના આત્મા માટે હૃદયસ્થ પ્રાણાપાનવાળો આનંદધારામાં પ્રાપ્ત થઈ રહ્યો છે. એ રીતે પરમાત્મન્ ! તારો હર્ષ પ્રવાહ ઇન્દ્રિયોને પણ પ્રાપ્ત થઈ રહ્યો છે. (૩)
     

    इस भाष्य को एडिट करें

    मराठी (1)

    भावार्थ

    सुयोग्य गुरूंकडून मधुर पद्धतीने शिकलेल्या शिष्यांनी ज्ञानी स्नातक बनून, बाहेर जाऊन इतर लोकांनाही विद्यादान करावे. ॥१॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top