English
Sidebar
सामवेद के मन्त्र
सामवेद - मन्त्रसंख्या 175
ऋषिः - देवजामयः इन्द्रमातरः
देवता - इन्द्रः
छन्दः - गायत्री
स्वरः - षड्जः
काण्ड नाम - ऐन्द्रं काण्डम्
1
ई꣣ङ्ख꣡य꣢न्तीरप꣣स्यु꣢व꣣ इ꣡न्द्रं꣢ जा꣣त꣡मुपा꣢꣯सते । व꣣न्वाना꣡सः꣢ सु꣣वी꣡र्य꣢म् ॥१७५॥
स्वर सहित पद पाठई꣣ङ्ख꣡य꣢न्तीः । अ꣣पस्यु꣡वः꣢ । इ꣡न्द्र꣢꣯म् । जा꣣त꣢म् । उ꣡प꣢꣯ । आ꣣सते । वन्वाना꣡सः꣢ । सु꣣वी꣡र्य꣢म् । सु꣣ । वी꣡र्य꣢꣯म् ॥१७५॥
स्वर रहित मन्त्र
ईङ्खयन्तीरपस्युव इन्द्रं जातमुपासते । वन्वानासः सुवीर्यम् ॥१७५॥
स्वर रहित पद पाठ
ईङ्खयन्तीः । अपस्युवः । इन्द्रम् । जातम् । उप । आसते । वन्वानासः । सुवीर्यम् । सु । वीर्यम् ॥१७५॥
सामवेद - मन्त्र संख्या : 175
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 2; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » 4; मन्त्र » 1
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 2; खण्ड » 7;
Acknowledgment
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 2; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » 4; मन्त्र » 1
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 2; खण्ड » 7;
Acknowledgment
विषय - आता प्रथम मंत्रात इन्द्र ज्याचे नाव, त्या परमेश्वराचे आणि नृपतीचे अभिनंदन केले आहे -
शब्दार्थ -
(ईड्सयन्ती) हर्षाने उल्हसित, (अपस्वुवः) व कर्म करण्यास उत्सुक, कर्मशील असे प्रजानन (सुवीर्यम्) श्रेष्ठ पराक्रमाद्वारे प्राप्त होणाऱ्या ऐश्वर्याची (वन्वावासः) कामना करीत (जातम् इन्द्रम्) हृदयात प्रादुर्भूत परमेश्वराची (उपासते) उपासना करतात अथवा प्रजाजन (जातम् इन्द्रम्) निर्वाचित वा अभिषिक्त राजाचे (उपासते) अभिनंदन करतात आणि त्याच्यापासून रक्षण व इतर लाभ प्राप्त करतात ।। १।।
भावार्थ - राष्ट्राची प्रजा जसे ऐश्वर्य प्राप्तीसाठी राजाचे साह्य घेते, त्याप्रमाणे प्रजाजनांनी भौतिक व आध्यात्मिक संपदेसाठी परमेश्वराची उपासना केली पाहिजे. ।। १।।
विशेष -
या मंत्रात अर्थश्लेष अलंकार आहे. ।।१।।