Sidebar
सामवेद के मन्त्र
सामवेद - मन्त्रसंख्या 188
ऋषिः - श्रुतकक्षः सुकक्षो वा आङ्गिरसः
देवता - इन्द्रः
छन्दः - गायत्री
स्वरः - षड्जः
काण्ड नाम - ऐन्द्रं काण्डम्
1
अ꣣या꣢ धि꣣या꣡ च꣢ गव्य꣣या꣡ पु꣢꣯रुणामन्पुरुष्टुत । य꣡त्सोमे꣢꣯सोम꣣ आ꣡भु꣢वः ॥१८८॥
स्वर सहित पद पाठअ꣣या꣢ । धि꣣या꣢ । च꣣ । गव्यया꣢ । पु꣡रु꣢꣯णामन् । पु꣡रु꣢꣯ । ना꣣मन् । पुरुष्टुत । पुरु । स्तुत । य꣢त् । सो꣡मे꣢꣯सोमे । सो꣡मे꣢꣯ । सो꣣मे । आ꣡भु꣢꣯वः । आ꣣ । अ꣡भु꣢꣯वः ॥१८८॥
स्वर रहित मन्त्र
अया धिया च गव्यया पुरुणामन्पुरुष्टुत । यत्सोमेसोम आभुवः ॥१८८॥
स्वर रहित पद पाठ
अया । धिया । च । गव्यया । पुरुणामन् । पुरु । नामन् । पुरुष्टुत । पुरु । स्तुत । यत् । सोमेसोमे । सोमे । सोमे । आभुवः । आ । अभुवः ॥१८८॥
सामवेद - मन्त्र संख्या : 188
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 2; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » 5; मन्त्र » 4
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 2; खण्ड » 8;
Acknowledgment
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 2; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » 5; मन्त्र » 4
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 2; खण्ड » 8;
Acknowledgment
विषय - पुढील मंत्रात परमात्म प्राप्तीचा उपाय सांगितला आहे -
शब्दार्थ -
हे (पुरुणामन्) सर्वान्तर्यामी परमात्मा, वेदांमध्ये शक्र, वृक्षहा, मघवान्, शचीपती आदी अनेक नावांनी तुम्ही वर्णित आहात. हे (परुष्टुत) बहुप्रशंसित इन्द्र परमात्मा, (अया) या (गन्यया) आत्मारूप सूर्याची किरणे प्राप्त करण्याची कामना करणाऱ्या (घिया) बुद्धीद्वारे व ध्यान शृंखलेद्वारे हे शक्य आहे की तुम्ही (सोमे सोमे) आमच्या श्वासाश्वासात, प्रत्येक प्राणात (आभुवः) व्याप्त होऊ शकता. ।। ४।।
भावार्थ - तमोगुणाने झाकळून गेलेल्या आत्मरूप सूर्याच्या किरणांना निश्चयात्मक बुद्धीद्वारे तसेच ध्यानाद्वारे प्राप्त करण्याचा जेव्हा आम्ही उपासक यत्न करतो, तेव्हाच हे शक्य आहे की परमेश्वर आमच्या प्राणा-प्राणात, श्वासा-श्वासात आणि रोमारोमात व्याप्त होईल. ।। ४।।
इस भाष्य को एडिट करें