English
Sidebar
सामवेद के मन्त्र
सामवेद - मन्त्रसंख्या 231
ऋषिः - विश्वामित्रो गाथिनोऽभीपाद् उदलो वा
देवता - इन्द्रः
छन्दः - गायत्री
स्वरः - षड्जः
काण्ड नाम - ऐन्द्रं काण्डम्
1
ए꣡न्द्र꣢ पृ꣣क्षु꣡ कासु꣢꣯ चिन्नृ꣣म्णं꣢ त꣣नू꣡षु꣢ धेहि नः । स꣡त्रा꣢जिदुग्र꣣ पौ꣡ꣳस्य꣢म् ॥२३१
स्वर सहित पद पाठआ꣢ । इ꣣न्द्र । पृक्षु꣢ । का꣡सु꣢꣯ । चि꣣त् । नृम्ण꣢म् । त꣣नू꣡षु꣢ । धे꣣हि । नः । स꣡त्रा꣢꣯जित् । स꣡त्रा꣢꣯ । जि꣣त् । उग्र । पौँ꣡स्य꣢꣯म् ॥२३१॥
स्वर रहित मन्त्र
एन्द्र पृक्षु कासु चिन्नृम्णं तनूषु धेहि नः । सत्राजिदुग्र पौꣳस्यम् ॥२३१
स्वर रहित पद पाठ
आ । इन्द्र । पृक्षु । कासु । चित् । नृम्णम् । तनूषु । धेहि । नः । सत्राजित् । सत्रा । जित् । उग्र । पौँस्यम् ॥२३१॥
सामवेद - मन्त्र संख्या : 231
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 3; अर्ध-प्रपाठक » 1; दशतिः » 4; मन्त्र » 9
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 2; खण्ड » 12;
Acknowledgment
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 3; अर्ध-प्रपाठक » 1; दशतिः » 4; मन्त्र » 9
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 2; खण्ड » 12;
Acknowledgment
विषय - शक्तीची प्रार्थना - परमेश्वराशी व राजाशी
शब्दार्थ -
(इन्द्र) शत्रुविदारक व दुःखविच्छेदक हे परमेश्वर आणि हे राजा, आपण (कासुचित् पृक्षु) कोणत्याही देवासुर संग्रामाच्या वेळी (नः) आमच्या (तनूषु) शरीरात (नृम्णम्) बळ (आधेहि) स्थापित करा. हे (सत्राजित्) सत्यजयी वा सदाजयी (उग्र) तीव्र तेजवान परमेश्वर वा राजा, आपण आम्हामध्ये (मनामध्ये) (पौंस्यम्) धर्म, अर्थ, काम, मोक्ष, रूप पुरुषार्थाची स्थापना करा.।।९।।
भावार्थ - जसे परमेश्वर मनुष्याच्या सर्व आंतरिक व बाह्य संग्रामामध्ये शत्रू विजयासाठी आणि धर्म, अर्थ, काम, मोक्ष यासाठी प्रेरणा देतो, तद्वत राजानेदेखील प्रजाजनांना त्यासाठी प्रेरित करावे.।।१।।
विशेष -
या मंत्रात श्लेष अलंकार आहे.।। ९।।