शब्दार्थ -
(प्रथम अर्थ) (अतिथिपर) - (इमे) हे जे (दध्याशिरः) हृदयात मिसळलेले (सोमासः) सोम आदी औषधींचे रस (इन्द़्राम) तुझ्यासारख्या विद्वान अतिथीकरिता आम्ही (गृहस्थजनांनी) (सुन्विरे) तयार करून ठेवले आहेत, हे (वज्रुहस्त) आमच्यातील दोष नष्ट करण्याकरिता ज्याच्या हातात उपदेशरूप वज्र आहे, असे विद्वान अतिथी महोदय, ापण (वान्) तो दधिमिक्षित सोमरस (मदाय) यथेच्छ (पीतये) पिण्यासाठी (हरिभ्याम्) ऋक् वसाम या ज्ञानासह अथवा ज्यात दोन घोडे जुंले आहे. अशा रथावर बसून आपण माझ्या म्हणजे गृहस्थ व्यक्तीच्या (ओकः) घरात (आ याहि) या.।। द्वितीय अर्थ - (परमात्मपर) - (इमे) हे जे (दध्याशिरः) कर्मरूप दह्यात मिसळलेला अथवा शिजविलेला जो (सोमासः) श्रद्धा-रस (इन्द्राय) तुझ्यासाठी तुज जयदीश्वरासाठी (सुन्विरे) मी तयार केला आहे, हे (वज्रहस्त) वज्रधारी सैनिकाप्रमाणे दोषांचा विनाश करणाऱ्या हे परमेश्वरा, (तान्) तो कर्ममिश्रित श्रद्धारस (मदाय) आमचे संतोष होईपर्यंत तू (पीतये) पिण्यासाठी तू (हरिभ्याम्) जसा एक रथी दोन घोड्यांच्या रथावर आरूढ होऊन वेगाने येतो. तद्वत तू आमच्या (ओक) हृदय-सदनी (आ याहि) ये.।।१।।

भावार्थ - जसे दह्यात मिसळून सोमरस अतिथींना देतात, तसेच श्रद्धा-रस कर्मात मिसळूनच परमेश्वराला अर्पित केला पाहिजे. कारण की कर्म विहीन भक्तीचा काही लाभ होत नाही. (माणसाने परमेश्वराची भक्ती- उपासना अवश्य करावी, पण त्यासोबत पुरुषार्थ व यत्नही केले पाहिजेत. ।। १।।

इस भाष्य को एडिट करें