English
Sidebar
सामवेद के मन्त्र
सामवेद - मन्त्रसंख्या 396
ऋषिः - विश्वमना वैयश्वः
देवता - इन्द्रः
छन्दः - उष्णिक्
स्वरः - ऋषभः
काण्ड नाम - ऐन्द्रं काण्डम्
1
वे꣢त्था꣣ हि꣡ निरृ꣢꣯तीनां꣣ व꣡ज्र꣢हस्त परि꣣वृ꣡ज꣢म् । अ꣡ह꣢रहः शु꣣न्ध्युः꣡ प꣢रि꣣प꣡दा꣢मिव ॥३९६॥
स्वर सहित पद पाठवे꣡त्थ꣢꣯ । हि꣡ । नि꣡र्ऋ꣢꣯तीनाम् । निः । ऋ꣣तीनाम् । व꣡ज्र꣢꣯हस्त । व꣡ज्र꣢꣯ । ह꣣स्त । परिवृ꣡ज꣢म् । प꣣रि । वृ꣡ज꣢꣯म् । अ꣡ह꣢꣯रहः । अ꣡हः꣢꣯ । अ꣣हः । शुन्ध्युः꣢ । प꣣रिप꣡दा꣢म् । प꣣रि । प꣡दा꣢꣯म् । इ꣣व ॥३९६॥
स्वर रहित मन्त्र
वेत्था हि निरृतीनां वज्रहस्त परिवृजम् । अहरहः शुन्ध्युः परिपदामिव ॥३९६॥
स्वर रहित पद पाठ
वेत्थ । हि । निर्ऋतीनाम् । निः । ऋतीनाम् । वज्रहस्त । वज्र । हस्त । परिवृजम् । परि । वृजम् । अहरहः । अहः । अहः । शुन्ध्युः । परिपदाम् । परि । पदाम् । इव ॥३९६॥
सामवेद - मन्त्र संख्या : 396
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 5; अर्ध-प्रपाठक » 1; दशतिः » 1; मन्त्र » 6
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 4; खण्ड » 5;
Acknowledgment
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 5; अर्ध-प्रपाठक » 1; दशतिः » 1; मन्त्र » 6
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 4; खण्ड » 5;
Acknowledgment
विषय - सूर्याच्या उदाहरणाने इंद्राच्या महिमेचे वर्णन
शब्दार्थ -
हे (वज्रहस्त) शस्त्रास्त्रधारी वीर राजा अथवा शस्त्रास्त्रधारी वीर जसा शत्रुदल - दलन करतो तव्दत पापादी विघ्नांचा नाश करणारे हे परमेश्वर, (शुन्ध्युः) राष्ट्र-शोधक वा मन- शोधक असे तुम्ही (निऋतीनाम्) पाप, कुनीती, कष्ट, अकाल मृत्यू यांच्या अथवा शत्रुसैन्याच्या (अहरहः) प्रतिदिनी होणाऱ्या (परिव्रजम्) आक्रमणाला (वेत्यहि) अवश्यमेव जाणता. जसे (शुन्ध्युः) शोधक सूर्य (अहरहः) प्रतिदिवसी (परिपदाम्) (इव) चारही दिशेत व्याप्त अंधकाराचा वा रोगांचा परिहार, निवारण करतो. (तद्वत हे राजा, वा हे परमेश्वर, आपण पाप, दुर्नीतीचे, शत्रूंचे निवारण करतो.) ।। ६।।
भावार्थ - सूर्य जसे तम, रोग, मालिन्य आदी दोष दूर करतो, तसेच परमेश्वर जगातून पाप, दुराचार, दुःख आदींचा नाश करतो. राजा आणि सेनापतीचेही कर्तव्य आहे की त्यांनी राष्ट्रातून पाप, दुचारार, अकाल मृत्यू, शत्रुसैन्य आदींना हद्दपार करावे.।। ६।।
विशेष -
या मंत्रात श्लिष्टोपमा अलंकार आहे.।। ६।।