English
Sidebar
सामवेद के मन्त्र
सामवेद - मन्त्रसंख्या 491
ऋषिः - मेध्यातिथिः काण्वः
देवता - पवमानः सोमः
छन्दः - गायत्री
स्वरः - षड्जः
काण्ड नाम - पावमानं काण्डम्
1
प्र꣢꣫ यद्गावो꣣ न꣡ भूर्ण꣢꣯यस्त्वे꣣षा꣢ अ꣣या꣢सो꣣ अ꣡क्र꣢मुः । घ्न꣡न्तः꣢ कृ꣣ष्णा꣢꣫मप꣣ त्व꣡च꣢म् ॥४९१॥
स्वर सहित पद पाठप्र꣢ । यत् । गा꣡वः꣢꣯ । न । भू꣡र्ण꣢꣯यः । त्वे꣣षाः꣢ । अ꣣या꣡सः꣢ । अ꣡क्र꣢꣯मुः । घ्न꣡न्तः꣢꣯ । कृ꣣ष्ण꣢म् । अ꣡प꣢꣯ । त्व꣡च꣢꣯म् । ॥४९१॥
स्वर रहित मन्त्र
प्र यद्गावो न भूर्णयस्त्वेषा अयासो अक्रमुः । घ्नन्तः कृष्णामप त्वचम् ॥४९१॥
स्वर रहित पद पाठ
प्र । यत् । गावः । न । भूर्णयः । त्वेषाः । अयासः । अक्रमुः । घ्नन्तः । कृष्णम् । अप । त्वचम् । ॥४९१॥
सामवेद - मन्त्र संख्या : 491
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 6; अर्ध-प्रपाठक » 1; दशतिः » 1; मन्त्र » 5
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 5; खण्ड » 3;
Acknowledgment
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 6; अर्ध-प्रपाठक » 1; दशतिः » 1; मन्त्र » 5
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 5; खण्ड » 3;
Acknowledgment
विषय - परमेश्वराकडून प्राप्त आनंद रस काय करतो, याचे वर्णन
शब्दार्थ -
(यत्) जेव्हा (गावःन) सूर्यकिरणांप्रमाणे (भूर्णयः) धारण पोषण करणारे (त्वेषाः) विशेष दीप्तिमान (अयासः) क्रियाशील आंद रस रूप सोम (प्र अक्रमुः) आपली शक्ती वा प्रभाव दाखवितात, तेव्हा (त्वचम्) आवरण करणाऱ्या सर्वांना ढापून वा झाकून टाकणार्या (कृष्णाम्) तमोगुणाच्या काळ्या रात्रीला तो सोम (घ्नन्तः) नष्ट करून टाकतो.।। ५।।
भावार्थ - जेव्हा योगीजन ब्रह्मानंद रूप रस पान करतात, तेव्हा सर्व मोह, माया, आदी रूप रात्री त्यांच्या मार्गापासून दूर निघून जातात.।। ५।।
विशेष -
या मंत्रात उपमा अलंकार आहे.।। ५।।