English
Sidebar
सामवेद के मन्त्र
सामवेद - मन्त्रसंख्या 554
ऋषिः - कविर्भार्गवः
देवता - पवमानः सोमः
छन्दः - जगती
स्वरः - निषादः
काण्ड नाम - पावमानं काण्डम्
1
अ꣣भि꣢ प्रि꣣या꣡णि꣢ पवते꣣ च꣡नो꣢हितो꣣ ना꣡मा꣢नि य꣣ह्वो꣢꣫ अधि꣣ ये꣢षु꣣ व꣡र्ध꣢ते । आ꣡ सूर्य꣢꣯स्य बृह꣣तो꣢ बृ꣣ह꣢꣫न्नधि र꣢थं꣣ वि꣡ष्व꣢ञ्चमरुहद्विचक्ष꣣णः꣢ ॥५५४॥
स्वर सहित पद पाठअ꣣भि꣢ । प्रि꣣या꣡णि꣢ । प꣣वते । च꣡नो꣢꣯हितः । च꣡नः꣢꣯ । हि꣣तः । ना꣡मा꣢꣯नि । य꣣ह्वः꣢ । अ꣡धि꣢꣯ । ये꣡षु꣢꣯ । व꣡र्ध꣢꣯ते । आ । सू꣡र्य꣢꣯स्य । बृ꣣हतः꣢ । बृ꣣ह꣢न् । अ꣡धि꣢꣯ । र꣡थ꣢꣯म् । वि꣡ष्व꣢꣯ञ्चम् । वि । स्व꣣ञ्चम् । अरुहत् । विचक्षणः꣢ । वि꣣ । चक्षणः꣢ ॥५५४॥
स्वर रहित मन्त्र
अभि प्रियाणि पवते चनोहितो नामानि यह्वो अधि येषु वर्धते । आ सूर्यस्य बृहतो बृहन्नधि रथं विष्वञ्चमरुहद्विचक्षणः ॥५५४॥
स्वर रहित पद पाठ
अभि । प्रियाणि । पवते । चनोहितः । चनः । हितः । नामानि । यह्वः । अधि । येषु । वर्धते । आ । सूर्यस्य । बृहतः । बृहन् । अधि । रथम् । विष्वञ्चम् । वि । स्वञ्चम् । अरुहत् । विचक्षणः । वि । चक्षणः ॥५५४॥
सामवेद - मन्त्र संख्या : 554
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 6; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » 2; मन्त्र » 1
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 5; खण्ड » 9;
Acknowledgment
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 6; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » 2; मन्त्र » 1
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 5; खण्ड » 9;
Acknowledgment
विषय - प्रथम मंत्रात सोम परमात्म्याच्या महतीचे वर्णन-
शब्दार्थ -
(चनोहितः) आस्वाद वा अनुभवात जो अत्यंत हितकर आहे, असा (यहृः) हा महान परमात्मरुप सोम (प्रियाणि) प्रिय (नामानि) नमनशील हृदयांकडे (अभि)कडे (पवते) प्रवाहित होतो. आणि (येषु)(अधि) ज्यांच्या हृदयात हा आनंद-रस (वर्द्ध ते) वाढतो, (ते लोक उध स्थानावर आरूढ होतात) (विचक्षणः) तो विशेष द्रष्टा (बृहन्) महान शक्तिशाली परमेश्वर (बृहतः) विशाल (सूर्यस्य) सूर्याच्या (विष्वच्यम्) विविध उत्कृष्ट गती करणाऱ्या (रक्षम् अधि) रथावर (आ असहत्)आरूढ होतो अर्थात आदित्य मंडळाच्या कार्याचे, गतिविधीचे संचालनही तोच करीत आहे. वेदात परमेश्वराने स्वतःच म्हटले आहे ङ्गङ्घजो आदित्यात पुरुष आहे (संचालक आहे) तो मीच आहे.फफ (यजु.४०/१७)।।१
भावार्थ -
सूर्य, चंद्र आदी सकल सृष्टिचा संचालक परमेश्वर त्याचे ध्यान केल्याने उपासकांच्या हृदयात प्रकट होतो।।१।।
इस भाष्य को एडिट करें