English
Sidebar
सामवेद के मन्त्र
सामवेद - मन्त्रसंख्या 578
ऋषिः - गौरवीतिः शाक्त्यः
देवता - पवमानः सोमः
छन्दः - ककुप्
स्वरः - ऋषभः
काण्ड नाम - पावमानं काण्डम्
1
प꣡व꣢स्व꣣ म꣡धु꣢मत्तम꣣ इ꣡न्द्रा꣢य सोम क्रतु꣣वि꣡त्त꣢मो꣣ म꣡दः꣢ । म꣡हि꣢ द्यु꣣क्ष꣡त꣢मो꣣ म꣡दः꣢ ॥५७८॥
स्वर सहित पद पाठप꣡व꣢꣯स्व । म꣡धु꣢꣯मत्तमः । इ꣡न्द्रा꣢꣯य । सो꣣म । क्रतुवि꣡त्त꣢मः । क्र꣣तु । वि꣡त्त꣢꣯मः । म꣡दः꣢꣯ । म꣡हि꣢꣯ । द्यु꣣क्ष꣡त꣢मः । द्यु꣣क्ष꣡ । तमः꣢꣯ । म꣡दः꣢꣯ ॥५७८॥
स्वर रहित मन्त्र
पवस्व मधुमत्तम इन्द्राय सोम क्रतुवित्तमो मदः । महि द्युक्षतमो मदः ॥५७८॥
स्वर रहित पद पाठ
पवस्व । मधुमत्तमः । इन्द्राय । सोम । क्रतुवित्तमः । क्रतु । वित्तमः । मदः । महि । द्युक्षतमः । द्युक्ष । तमः । मदः ॥५७८॥
सामवेद - मन्त्र संख्या : 578
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 6; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » 4; मन्त्र » 1
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 5; खण्ड » 11;
Acknowledgment
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 6; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » 4; मन्त्र » 1
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 5; खण्ड » 11;
Acknowledgment
विषय - सोम परमेश्वराला प्रार्थना
शब्दार्थ -
हे (सोम) आनंदसागर परमेश्वर, (मधुमत्तमः) सर्वांहून अधिक मधुर, (क्रतुवित्तमः) उपासकांना सर्वांपेक्षा अधिक प्रज्ञा व कर्म-प्रेरणा देणारे आणि (मदः) हर्षप्रदाता, असे आपण (इन्द्राय) माझ्या आत्म्यासाठी (पवस्व) आनंदरस प्रवाहित करा (मदः) आपल्याकडून येणारा आनंद (महि) अत्यधिक (द्युक्षत्तमः) तेज देणारा असतो.।।१।।
भावार्थ - अतीव मधुर, ज्ञान व कर्म यांचे प्रेरक, आनंददाता परमेश्वराचा ध्यान करून योगीजन अपार आनंदरसाने परिपूर्ण होतात.।।१।।
विशेष -
या मंत्रात ‘तमो मदः’ याच्या आवृत्तीमुळे यमक अलंकार झाला आहे. ‘तम, तमो, तमो’ मुळे वृत्त्युनुप्रास आहे.।।१।।