English
Sidebar
सामवेद के मन्त्र
सामवेद - मन्त्रसंख्या 634
ऋषिः - प्रस्कण्वः काण्वः
देवता - सूर्यः
छन्दः - गायत्री
स्वरः - षड्जः
काण्ड नाम - आरण्यं काण्डम्
1
अ꣡दृ꣢श्रन्नस्य के꣣त꣢वो꣣ वि꣢ र꣣श्म꣢यो꣣ ज꣢ना꣣ꣳ अ꣡नु꣢ । भ्रा꣡ज꣢न्तो अ꣣ग्न꣡यो꣢ यथा ॥६३४॥
स्वर सहित पद पाठअ꣡दृ꣢꣯श्रन् । अ꣣स्य । केत꣡वः꣢ । वि । र꣣श्म꣡यः꣢ । ज꣡ना꣢꣯न् । अ꣡नु꣢꣯ । भ्रा꣡ज꣢꣯न्तः । अ꣣ग्न꣡यः꣢ । य꣣था ॥६३४॥
स्वर रहित मन्त्र
अदृश्रन्नस्य केतवो वि रश्मयो जनाꣳ अनु । भ्राजन्तो अग्नयो यथा ॥६३४॥
स्वर रहित पद पाठ
अदृश्रन् । अस्य । केतवः । वि । रश्मयः । जनान् । अनु । भ्राजन्तः । अग्नयः । यथा ॥६३४॥
सामवेद - मन्त्र संख्या : 634
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 6; अर्ध-प्रपाठक » 3; दशतिः » 5; मन्त्र » 8
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 6; खण्ड » 5;
Acknowledgment
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 6; अर्ध-प्रपाठक » 3; दशतिः » 5; मन्त्र » 8
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 6; खण्ड » 5;
Acknowledgment
विषय - पुन्हा सूर्याचे/परमेश्वराचे वर्णन
शब्दार्थ -
(अस्य) या सूर्याच्या/सूर्यवत् भासमान परमेश्वराच्या (केतवः) प्रज्ञापक (गाजविणाऱ्या) (रश्मयः) किरणें/आध्यात्मिक प्रकाश (जनान्-अनु) उत्पन्न पदार्थांना/उपासकांना प्राप्त होऊन (भ्राजमानाः) चमकणाऱ्या (अग्नयः) (यथा) अग्नीच्या ज्वालांप्रमाणे (वि अदृशन्) दिसतात.।।८।।
भावार्थ - सूर्याची किरणें जेव्हा शुद्ध सोने, चांदी, तांबे, पितळ आदी धातूंवर वा काचसारख्या पदार्थावर पडतात, तेव्हा ती किरणें अग्नीच्या ज्वालाप्रमाणे वाटतात. त्याचप्रकारे मनावर प्रतिबिंबित ईश्वरीय तेज योगीजनांना प्रज्वलित अग्नीप्रमाणे भासते.।।८।।
विशेष -
या मंत्रात श्लेष व उपमा अलंकार आहेत, उत्प्रेक्षा अलंकार नाही, कारण काव्यशास्त्रामधे ङ्गयशफ शब्द उत्प्रेक्षावाचक नाही.।।८।।