Sidebar
सामवेद के मन्त्र
सामवेद - मन्त्रसंख्या 78
ऋषिः - वसिष्ठो मैत्रावरुणिः
देवता - अग्निः
छन्दः - त्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
काण्ड नाम - आग्नेयं काण्डम्
1
प्र꣢ स꣣म्रा꣢ज꣣म꣡सु꣢रस्य प्रश꣣स्तं꣢ पु꣣ꣳसः꣡ कृ꣢ष्टी꣣ना꣡म꣢नु꣣मा꣡द्य꣢स्य । इ꣡न्द्र꣢स्येव꣣ प्र꣢ त꣣व꣡स꣢स्कृ꣣ता꣡नि꣢ व꣣न्द꣡द्वा꣢रा꣣ व꣡न्द꣢माना विवष्टु ॥७८॥
स्वर सहित पद पाठप्र꣢ । स꣣म्रा꣡ज꣢म् । स꣣म् । रा꣡ज꣢꣯म् । अ꣡सु꣢꣯रस्य । अ । सु꣣रस्य । प्रशस्त꣢म् । प्र꣣ । शस्त꣢म् । पुँ꣣सः꣢ । कृ꣣ष्टीना꣢म् । अ꣣नुमा꣡द्य꣢स्य । अ꣣नु । मा꣡द्य꣢꣯स्य । इ꣡न्द्र꣢꣯स्य । इ꣣व । प्र꣢ । त꣣व꣡सः꣢ । कृ꣣ता꣡नि꣢ । व꣣न्द꣡द्वा꣢रा । व꣡न्द꣢꣯माना । वि꣣वष्टु ॥७८॥
स्वर रहित मन्त्र
प्र सम्राजमसुरस्य प्रशस्तं पुꣳसः कृष्टीनामनुमाद्यस्य । इन्द्रस्येव प्र तवसस्कृतानि वन्दद्वारा वन्दमाना विवष्टु ॥७८॥
स्वर रहित पद पाठ
प्र । सम्राजम् । सम् । राजम् । असुरस्य । अ । सुरस्य । प्रशस्तम् । प्र । शस्तम् । पुँसः । कृष्टीनाम् । अनुमाद्यस्य । अनु । माद्यस्य । इन्द्रस्य । इव । प्र । तवसः । कृतानि । वन्दद्वारा । वन्दमाना । विवष्टु ॥७८॥
सामवेद - मन्त्र संख्या : 78
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 1; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » 3; मन्त्र » 6
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 1; खण्ड » 8;
Acknowledgment
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 1; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » 3; मन्त्र » 6
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 1; खण्ड » 8;
Acknowledgment
विषय - परमात्म्याचे कर्म वंदनीय आहेत, पुढील मंत्रात याविषयी वर्णन केले आहे. -
शब्दार्थ -
मित्रहो, तुम्ही (असुरस्थ) दोषनाशक, प्राणप्रदाता (पुस) पौरूषवान (कुष्टीनाम) मनुष्यांचा जो (अनुमाघस्य) प्रसादनीय अग्निनाम प्रकाशप्रदाता नेता परमेश्वर आहे. त्याच्या (प्रशस्तम्) कीर्तिमान (सम्राजम्) साम्राज्याची (या अद्भुत सृष्टीची) (प्र) प्रकृष्टरूपाने स्तुती करा. (वन्दमात्रा) वंदना करणाऱ्या अथवा इत्यांदीद्वारे वंदनीय अशा स्त्रीनेदेखील (इन्द्रस्य इव) सूर्याप्रमाणे (तवस:) महान त्या परमेश्वराच्या (कृतानि) यशोभ्य कर्मांची (वन्दद्वाश) वंदना वा स्तुती करीत (प्र विवष्टु) विशेषत्वाने त्याच्या कर्माचे गायन करण्याची इच्छा केली पाहिजे. ।।६।।
भावार्थ - सर्व स्त्री पुरुषांनी दोष अपहारक, प्राणप्रद, बलवान परमेश्वराची सदा वंदना केली पाहिजे. आणि त्याच्या गुणांचा स्वीकार केला पाहिजे. ।।६।।
विशेष -
या मंत्रात उपमा अलंकार आहे. ।।६।।