Loading...

सामवेद के मन्त्र

सामवेद - मन्त्रसंख्या 89
ऋषिः - गोपवन आत्रेयः देवता - अग्निः छन्दः - अनुष्टुप् स्वरः - गान्धारः काण्ड नाम - आग्नेयं काण्डम्
1

अ꣡ग꣢न्म वृत्र꣣ह꣡न्त꣢मं꣣ ज्ये꣡ष्ठ꣢म꣣ग्नि꣡मान꣢꣯वम् । य꣡ स्म꣢ श्रु꣣त꣡र्व꣢न्ना꣣र्क्षे꣢ बृ꣣ह꣡द꣢नीक इ꣣ध्य꣡ते꣢ ॥८९॥

स्वर सहित पद पाठ

अ꣡ग꣢꣯न्म । वृ꣣त्रह꣡न्त꣢मम् । वृ꣣त्र । ह꣡न्त꣢꣯मम् । ज्ये꣡ष्ठ꣢꣯म् । अ꣣ग्नि꣢म् । आ꣡न꣢꣯वम् । यः । स्म꣣ । श्रुत꣡र्व꣢न् । आ꣣र्क्षे꣢ । बृ꣣ह꣡द꣢नीकः । बृ꣣ह꣢त् । अ꣣नीकः । इध्य꣡ते꣢ ॥८९॥


स्वर रहित मन्त्र

अगन्म वृत्रहन्तमं ज्येष्ठमग्निमानवम् । य स्म श्रुतर्वन्नार्क्षे बृहदनीक इध्यते ॥८९॥


स्वर रहित पद पाठ

अगन्म । वृत्रहन्तमम् । वृत्र । हन्तमम् । ज्येष्ठम् । अग्निम् । आनवम् । यः । स्म । श्रुतर्वन् । आर्क्षे । बृहदनीकः । बृहत् । अनीकः । इध्यते ॥८९॥

सामवेद - मन्त्र संख्या : 89
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 1; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » 4; मन्त्र » 9
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 1; खण्ड » 9;
Acknowledgment

शब्दार्थ -
(वृत्रहन्तमम्) पापांचा संपूर्ण विनाश करणाऱ्या (ज्येष्ठम्) सर्वाधिक प्रशंसनीय आणि महान तसेच (आनवम्) मनुष्यांचा जो हितकारी त्या (अग्निम्) तेजस्वी परमेश्वराला आम्ही (उपासक) (अगन्म) प्राप्त झालो आहोत. (त्याच्या ध्यान उपासनेत मग्न आहोत.) (य:) (स्म) जो (श्रुतर्वन्) किरणे हेच ज्याचे अश्व आहेत अशा ज्योतिर्मय सूर्यात आणि (आर्क्षे) तारापुंजामध्ये (वृहदनीक:) विशाल तेजवान होऊन (इध्यते) भासमान होत आहे. (सूर्यात आणि ग्रह नक्षत्रादीमध्ये त्याचीच ज्योती आहे.) ।।९।।

भावार्थ - प्रचंड तेजोमय सूर्यामध्ये, तारामंडळात, एवढेच नव्हे, समग्र ब्रह्मांडात ज्याचे कर्तृत्व दृष्टिगत होत आहे, सर्व पदार्थात असलेली शक्ती आणि तेज हे त्यानेच दिलेले असून, ती शक्ती व ते तेज त्याचीच दीप्ती आहे, तो पाजसहारक, मानव हितकारी आणि सर्वाधिक पुराण-पुरुष आहे. सर्व लोकांनी त्याचीच वंदना, प्राप्ती आणि उपासना केली पाहिजे. ।।९।।

इस भाष्य को एडिट करें
Top