English
ऋग्वेद - मण्डल 3/ सूक्त 37/ मन्त्र 10
ऋषिः - गोपवन आत्रेयः सप्तवध्रिर्वा
देवता - इन्द्र:
छन्दः - गायत्री
स्वरः - षड्जः
अग॑न्निन्द्र॒ श्रवो॑ बृ॒हद्द्यु॒म्नं द॑धिष्व दु॒ष्टर॑म्। उत्ते॒ शुष्मं॑ तिरामसि॥
स्वर सहित पद पाठअग॑न् । इ॒न्द्र॒ । श्रवः॑ । बृ॒हत् । द्यु॒म्नम् । द॒धि॒ष्व॒ । दु॒स्तर॑म् । उत् । ते॒ । शुष्म॑म् । ति॒रा॒म॒सि॒ ॥
स्वर रहित मन्त्र
अगन्निन्द्र श्रवो बृहद्द्युम्नं दधिष्व दुष्टरम्। उत्ते शुष्मं तिरामसि॥
स्वर रहित पद पाठअगन्। इन्द्र। श्रवः। बृहत्। द्युम्नम्। दधिष्व। दुस्तरम्। उत्। ते। शुष्मम्। तिरामसि॥
ऋग्वेद - मण्डल » 3; सूक्त » 37; मन्त्र » 10
अष्टक » 3; अध्याय » 2; वर्ग » 22; मन्त्र » 5
अष्टक » 3; अध्याय » 2; वर्ग » 22; मन्त्र » 5
Subject [विषय - स्वामी दयानन्द] - The subject of duties and functions of a ruler is described
Translation [अन्वय - स्वामी दयानन्द] - O Indra (opulent ruler)! your great glory, and wealth can not be easily surpassed by your foes with regard to your food stocks, which any learned persons can only achieve your vigor that we augment. May you uphold or maintain all that firmly.
Commentator's Notes [पदार्थ - स्वामी दयानन्द] -
N/A
Purport [भावार्थ - स्वामी दयानन्द] - A ruler should possess and properly maintain only that much wealth as may be adequate for the armed strength in order to support and protect the people in all ways; and for the protection or sustenance of the ministers.
Foot Notes - (दुष्टरम् ) शत्रुभिर्दुःखेन तारितुमुल्लङ्घयितुं योग्यम् (दुष्टरम्) दु: + तृ प्लवन सन्तरणयोः (भ्वा ) = Which may not be easily surpassed by the enemies. (दयुम्नम् ) यशो धनं वा । द्युम्नम् इति धननाम (NG 2, 10) दयुम्नं द्योततेर्यशोवा अन्नम् वा (NKT 5,15) = Glory (renown) or wealth. Here Yaskachary adds two more meanings of the word दयुम्न Dyumn-glory (renown) or food.
इस भाष्य को एडिट करें