ऋग्वेद - मण्डल 3/ सूक्त 39/ मन्त्र 1
ऋषिः - गोपवन आत्रेयः सप्तवध्रिर्वा
देवता - इन्द्र:
छन्दः - विराट्त्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
इन्द्रं॑ म॒तिर्हृ॒द आ व॒च्यमा॒नाच्छा॒ पतिं॒ स्तोम॑तष्टा जिगाति। या जागृ॑विर्वि॒दथे॑ श॒स्यमा॒नेन्द्र॒ यत्ते॒ जाय॑ते वि॒द्धि तस्य॑॥
स्वर सहित पद पाठइन्द्र॑म् । म॒तिः । हृ॒दः । आ । व॒च्यमा॑ना । अच्छ॑ । पति॑म् । स्तोम॑ऽतष्टा । जि॒गा॒ति॒ । या । जागृ॑विः । वि॒दथे॑ । श॒स्यमा॑ना । इन्द्र॑ । यत् । ते॒ । जाय॑ते । वि॒द्धि । तस्य॑ ॥
स्वर रहित मन्त्र
इन्द्रं मतिर्हृद आ वच्यमानाच्छा पतिं स्तोमतष्टा जिगाति। या जागृविर्विदथे शस्यमानेन्द्र यत्ते जायते विद्धि तस्य॥
स्वर रहित पद पाठइन्द्रम्। मतिः। हृदः। आ। वच्यमाना। अच्छ। पतिम्। स्तोमऽतष्टा। जिगाति। या। जागृविः। विदथे। शस्यमाना। इन्द्र। यत्। ते। जायते। विद्धि। तस्य॥
ऋग्वेद - मण्डल » 3; सूक्त » 39; मन्त्र » 1
अष्टक » 3; अध्याय » 2; वर्ग » 25; मन्त्र » 1
अष्टक » 3; अध्याय » 2; वर्ग » 25; मन्त्र » 1
Subject [विषय - स्वामी दयानन्द] - The attributes and duties of the Enlighted persons are told.
Translation [अन्वय - स्वामी दयानन्द] - O Indra (learned person blessed with the wealth of wisdom)! the prayers full of wisdom and prompted from the heart, are receptive to the true knowledge. These prayers praised extensively proceed to God, Who is the Lord of the World and imports great delight. With whatever wisdom at your disposal, try to know the noble attributes, actions and nature of the Lord. (Try also to know the virtues of all masters and persons with whom you come into contact).
Commentator's Notes [पदार्थ - स्वामी दयानन्द] -
N/A
Purport [भावार्थ - स्वामी दयानन्द] - The persons, who possess the true knowledge in their heart (brain), know the merits and demerits of all. They take or accept their virtues and abandon their faults. They admire their virtues and censure their evils, and are always engaged in doing noble deeds. For this, they are praised everywhere.
Foot Notes - (इन्द्रम् ) परमसुखप्रदम् = Giver of great delight. (स्तीमतष्टा) स्तोमैः स्तुतिभिस्तष्टा विस्तृता । = Praised extensively. (विदथे) विज्ञाने । (विदथे) विद्-ज्ञाने (अदा० ) रु विदिभ्यां ङित् ( उणादिकोशे 3, 15 ) शीङ् शपि० प्राणिभ्यो यः (उणादि० 3, 113 ) इत्यतः अथ प्रत्ययस्यानुवृत्तिः = In the knowledge.
इस भाष्य को एडिट करें