English
ऋग्वेद - मण्डल 3/ सूक्त 45/ मन्त्र 1
ऋषिः - गोपवन आत्रेयः सप्तवध्रिर्वा
देवता - इन्द्र:
छन्दः - निचृद्बृहती
स्वरः - मध्यमः
आ म॒न्द्रैरि॑न्द्र॒ हरि॑भिर्या॒हि म॒यूर॑रोमभिः। मा त्वा॒ के चि॒न्नि य॑म॒न्विं न पा॒शिनोऽति॒ धन्वे॑व॒ ताँ इ॑हि॥
स्वर सहित पद पाठआ । म॒न्द्रैः । इ॒न्द्र॒ । हरि॑ऽभिः । या॒हि । म॒यूर॑रोमऽभिः । मा । त्वा॒ । के । चि॒त् । नि । य॒म॒न् । विम् । न । पा॒शिनः॑ । अति॑ । धन्व॑ऽइव । तान् । इ॒हि॒ ॥
स्वर रहित मन्त्र
आ मन्द्रैरिन्द्र हरिभिर्याहि मयूररोमभिः। मा त्वा के चिन्नि यमन्विं न पाशिनोऽति धन्वेव ताँ इहि॥
स्वर रहित पद पाठआ। मन्द्रैः। इन्द्र। हरिऽभिः। याहि। मयूररोमऽभिः। मा। त्वा। के। चित्। नि। यमन्। विम्। न। पाशिनः। अति। धन्वऽइव। तान्। इहि॥
ऋग्वेद - मण्डल » 3; सूक्त » 45; मन्त्र » 1
अष्टक » 3; अध्याय » 3; वर्ग » 9; मन्त्र » 1
अष्टक » 3; अध्याय » 3; वर्ग » 9; मन्त्र » 1
Subject [विषय - स्वामी दयानन्द] - The attributes and duties of the enlightened persons are told.
Translation [अन्वय - स्वामी दयानन्द] - O prosperous king ! come to us with your pleasing horses of peacock like color hairs, (they are like sturdy and strong persons or the rays of the sun). Let not persons detain you, like the fowlers catching a bird. You pass by them quickly, as arrows and other arms pass by (removing the obstructions).
Commentator's Notes [पदार्थ - स्वामी दयानन्द] -
N/A
Purport [भावार्थ - स्वामी दयानन्द] - It is the duty of the military officers of the State, to fight a strong army, with all preparedness, so that the victory may be achieved and none may be able to arrest or restrain them.
Foot Notes - (हरिभिः) प्रयत्नवदिर्मनुष्यैरिव किरणैर्वा । हरय इति मनुष्यनाम (NG 2, 3) हरी इन्द्रस्य ( NG 1, 15 ) = With the horses which are speedy like sturdy and strong persons. (मन्द्रे :) आनन्दप्रदे मदी-हर्षे (दिवा) = Pleasing.
इस भाष्य को एडिट करें