English
ऋग्वेद - मण्डल 5/ सूक्त 34/ मन्त्र 1
ऋषिः - संवरणः प्राजापत्यः
देवता - इन्द्र:
छन्दः - निचृत्त्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
अजा॑तशत्रुम॒जरा॒ स्व॑र्व॒त्यनु॑ स्व॒धामि॑ता द॒स्ममी॑यते। सु॒नोत॑न॒ पच॑त॒ ब्रह्म॑वाहसे पुरुष्टु॒ताय॑ प्रत॒रं द॑धातन ॥१॥
स्वर सहित पद पाठअजा॑तऽशत्रुम् । अ॒जरा॑ । स्वः॑ऽवती । अनु॑ । स्व॒धा । अमि॑ता । द॒स्मम् । ई॒य॒ते॒ । सु॒नोत॑न । पच॑त । ब्रह्म॑ऽवाहसे । पु॒रु॒ऽस्तु॒ताय॑ । प्र॒ऽत॒रम् । द॒धा॒त॒न॒ ॥
स्वर रहित मन्त्र
अजातशत्रुमजरा स्वर्वत्यनु स्वधामिता दस्ममीयते। सुनोतन पचत ब्रह्मवाहसे पुरुष्टुताय प्रतरं दधातन ॥१॥
स्वर रहित पद पाठअजातऽशत्रुम्। अजरा। स्वःऽवती। अनु। स्वधा। अमिता। दस्मम्। ईयते। सुनोतन। पचत। ब्रह्मऽवाहसे। पुरुऽस्तुताय। प्रऽतरम्। दधातन ॥१॥
ऋग्वेद - मण्डल » 5; सूक्त » 34; मन्त्र » 1
अष्टक » 4; अध्याय » 2; वर्ग » 3; मन्त्र » 1
अष्टक » 4; अध्याय » 2; वर्ग » 3; मन्त्र » 1
Subject [विषय - स्वामी दयानन्द] - The attributes of the couple endowed with the virtues of Indra are told.
Translation [अन्वय - स्वामी दयानन्द] - O men ! a noble person admired by many is conveyor good wealth. He has no enemies and destroys miseries. A lady (wife) gives happiness and is endowed with unparalleled noble virtues, upholding her body (i.e. healthy) she follows as wife. She extracts Soma (invigorating juice), cooks good food and accumulates wealth. She presents it to him as a mark of respect.
Commentator's Notes [पदार्थ - स्वामी दयानन्द] -
N/A
Purport [भावार्थ - स्वामी दयानन्द] - O men ! you should honor a man or a woman who has no enemies. They are endowed with innumerable virtues and benevolent to all.
Foot Notes - (अमिता ) अतुलशुभगुणा । = Endowed with unparalleled noble virtues. (ब्रह्मवाहसे ) धनप्रापकाय । ब्रह्मेति धननाम (NG 2, 10) वह प्रापथे (भ्वा० ) । = For conveyor of wealth. (प्रतरम् ) प्रतरन्ति दुःखं येन तम् प्र + लु -प्लवनसन्तरणयोः (भ्वा० ) अत्र सन्तरणार्थंकः । = By which men go beyond miseries.
इस भाष्य को एडिट करें