ऋग्वेद - मण्डल 6/ सूक्त 61/ मन्त्र 14
ऋषिः - भरद्वाजो बार्हस्पत्यः
देवता - सरस्वती
छन्दः - पङ्क्तिः
स्वरः - पञ्चमः
सर॑स्वत्य॒भि नो॑ नेषि॒ वस्यो॒ माप॑ स्फरीः॒ पय॑सा॒ मा न॒ आ ध॑क्। जु॒षस्व॑ नः स॒ख्या वे॒श्या॑ च॒ मा त्वत्क्षेत्रा॒ण्यर॑णानि गन्म ॥१४॥
स्वर सहित पद पाठसर॑स्वति । अ॒भि । नः॒ । ने॒षि॒ । वस्यः॑ । मा । अप॑ । स्फ॒रीः॒ । पय॑सा । मा । नः॒ । आ । ध॒क् । जु॒षस्व॑ । नः॒ । स॒ख्या । वे॒श्या॑ । च॒ । मा । त्वत् । क्षेत्रा॑णि । अर॑णानि । ग॒न्म॒ ॥
स्वर रहित मन्त्र
सरस्वत्यभि नो नेषि वस्यो माप स्फरीः पयसा मा न आ धक्। जुषस्व नः सख्या वेश्या च मा त्वत्क्षेत्राण्यरणानि गन्म ॥१४॥
स्वर रहित पद पाठसरस्वति। अभि। नः। नेषि। वस्यः। मा। अप। स्फरीः। पयसा। मा। नः। आ। धक्। जुषस्व। नः। सख्या। वेश्या। च। मा। त्वत्। क्षेत्राणि। अरणानि। गन्म ॥१४॥
ऋग्वेद - मण्डल » 6; सूक्त » 61; मन्त्र » 14
अष्टक » 4; अध्याय » 8; वर्ग » 32; मन्त्र » 4
अष्टक » 4; अध्याय » 8; वर्ग » 32; मन्त्र » 4
Subject [विषय - स्वामी दयानन्द] - How is she (Sarasvati)-is further told.
Translation [अन्वय - स्वामी दयानन्द] - O highly learned lady! you are worthy of honor, as you lead us to the acquisition of good wealth. Never keep us devoid of well-trained or cultured speech. Do not burn us by keeping us deprived of milk and invigorating juice. Always serve us lovingly with friendship that makes us fit to sit or enter everywhere comfortably. May we never have uncharming or unclean dwelling places.
Commentator's Notes [पदार्थ - स्वामी दयानन्द] -
N/A
Purport [भावार्थ - स्वामी दयानन्द] - O men! highly learned ladies keep us away from all grief and misery and serve us with friendship and gladden us with speeches endowed with knowledge and good education, preserve us everywhere and develop us (make us grow) and do not lead us to misery by speaking truth.
Foot Notes - (वस्य:) अतिशयेन वसीय: । = Much wealth. (स्फरीः) अवृद्धमा कुर्याः। स्फर-प्रस्फुरणे स्काती वृद्धिरीति साय्नाचार्योपिस्वभाष्ये। = Do not make us un-advanced, do not allow us to decay. (अरणानि) अरमणीयानि । रणाय-रमणीयायेति (NKT 4, 1, 8)। = Not charming, unclean, ugly, indecent.
इस भाष्य को एडिट करें