ऋग्वेद - मण्डल 6/ सूक्त 69/ मन्त्र 1
ऋषिः - भरद्वाजो बार्हस्पत्यः
देवता - इन्द्राविष्णू
छन्दः - निचृत्त्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
सं वां॒ कर्म॑णा॒ समि॒षा हि॑नो॒मीन्द्रा॑विष्णू॒ अप॑सस्पा॒रे अ॒स्य। जु॒षेथां॑ य॒ज्ञं द्रवि॑णं च धत्त॒मरि॑ष्टैर्नः प॒थिभिः॑ पा॒रय॑न्ता ॥१॥
स्वर सहित पद पाठसम् । वा॒म् । कर्म॑णा । सम् । इ॒षा । हि॒नो॒मि॒ । इन्द्रा॑विष्णू॒ इति॑ । अप॑सः । पा॒रे । अ॒स्य । जु॒षेथा॑म् । य॒ज्ञम् । द्रवि॑णम् । च॒ । ध॒त्त॒म् । अरि॑ष्टैः । नः॒ । प॒थिऽभिः॑ । पा॒रय॑न्ता ॥
स्वर रहित मन्त्र
सं वां कर्मणा समिषा हिनोमीन्द्राविष्णू अपसस्पारे अस्य। जुषेथां यज्ञं द्रविणं च धत्तमरिष्टैर्नः पथिभिः पारयन्ता ॥१॥
स्वर रहित पद पाठसम्। वाम्। कर्मणा। सम्। इषा। हिनोमि। इन्द्राविष्णू इति। अपसः। पारे। अस्य। जुषेथाम्। यज्ञम्। द्रविणम्। च। धत्तम्। अरिष्टैः। नः। पथिऽभिः। पारयन्ता ॥१॥
ऋग्वेद - मण्डल » 6; सूक्त » 69; मन्त्र » 1
अष्टक » 5; अध्याय » 1; वर्ग » 13; मन्त्र » 1
अष्टक » 5; अध्याय » 1; वर्ग » 13; मन्त्र » 1
Subject [विषय - स्वामी दयानन्द] - What should the king and artists do after doing what-is told.
Translation [अन्वय - स्वामी दयानन्द] - O great king and artists ! you who are like the sun and electricity, I increase your power by the most desirable action. I increase your power to take you to the end of this good act by providing food and other means. Take us across inviolable paths on which there are no violent wicked persons to obstruct. Lovingly undertake the Yajna in the form of the association of good men and uphold wealth or good reputation for us.
Commentator's Notes [पदार्थ - स्वामी दयानन्द] -
N/A
Purport [भावार्थ - स्वामी दयानन्द] - O teachers and preachers! as air and electricity, when used methodically in various vehicles, takes us to the distant destinations, in the same manner, when urging upon you to give us the knowledge of those things, we increase your power, being old, taking us across by unimpeded safe paths, help us in the acquisition of wealth and attainment of good reputation. Let us serve you both constantly.
Foot Notes - (इन्द्राविष्णू) सूर्यविद्युतौ । (आदित्य:) स यः स विष्णुः यज्ञ: स: । स यः सयज्ञो सो स आदित्यः (S. Br. 14, 1, 1, 6,) । = The sun and electricity. (इन्द्राविष्णू) वायुविद्युतौ । अयं वा इन्द्रोयोऽयं वातो: पवते (S. Br. 14, 1, 1, 6) = The air and electricity. (हिनोमि) वर्धयामि । हि-गतौ वृद्धो च (स्वा.)। = Increase. (अरिष्टै:) अहिंसितैहिसकरहितैः । रिष-हिंसायाम् (दिवा.) | = Inviolable and safe, free form the violent persons.
इस भाष्य को एडिट करें