English
अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 10/ मन्त्र 1
सूक्त - भृग्वङ्गिराः
देवता - द्यावापृथिवी, ब्रह्म, निर्ऋतिः
छन्दः - त्रिष्टुप्
सूक्तम् - पाशमोचन सूक्त
क्षे॑त्रि॒यात्त्वा॒ निरृ॑त्या जामिशं॒साद्द्रु॒हो मु॑ञ्चामि॒ वरु॑णस्य॒ पाशा॑त्। अ॑ना॒गसं॒ ब्रह्म॑णा त्वा कृणोमि शि॒वे ते॒ द्यावा॑पृथि॒वी उ॒भे स्ता॑म् ॥
स्वर सहित पद पाठक्षे॒त्रि॒यात् । त्वा॒ । नि:ऽऋ॑त्या: । जा॒मि॒ऽशं॒सात् । द्रु॒ह:। मु॒ञ्चा॒मि॒ । वरु॑णस्य । पाशा॑त् । अ॒ना॒गस॑म् । ब्रह्म॑णा । त्वा॒ । कृ॒णो॒मि॒ । शि॒वे इति॑ । ते॒ । द्यावा॑पृथि॒वी इति॑ । उ॒भे इति॑ । स्ता॒म् ॥१०.१॥
स्वर रहित मन्त्र
क्षेत्रियात्त्वा निरृत्या जामिशंसाद्द्रुहो मुञ्चामि वरुणस्य पाशात्। अनागसं ब्रह्मणा त्वा कृणोमि शिवे ते द्यावापृथिवी उभे स्ताम् ॥
स्वर रहित पद पाठक्षेत्रियात् । त्वा । नि:ऽऋत्या: । जामिऽशंसात् । द्रुह:। मुञ्चामि । वरुणस्य । पाशात् । अनागसम् । ब्रह्मणा । त्वा । कृणोमि । शिवे इति । ते । द्यावापृथिवी इति । उभे इति । स्ताम् ॥१०.१॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 10; मन्त्र » 1
मन्त्र विषय - মুক্তিপ্রাপ্ত্যুপদেশঃ
भाषार्थ -
[হে পুরুষ !] (ত্বা) তোমাকে (ক্ষেত্রিয়াৎ) শরীর বা বংশের রোগ থেকে, (নির্ঋত্যাঃ) অলক্ষ্মী [মহামারী দরিদ্রতা আদি] থেকে, (জামিশংসাৎ) ভক্ষণশীল মূর্খের উপদ্রব থেকে, (দ্রুহঃ) দ্রোহ [অনিষ্ট চিন্তা] থেকে এবং (বরুণস্য) দুষ্কর্ম থেকে প্রতিরোধকারী ন্যায়াধীশের (পাশাৎ) দণ্ডফাঁদ বা বন্ধন থেকে (মুঞ্চামি) আমি মুক্ত করি। (ব্রহ্মণা) বেদজ্ঞান দ্বারা (ত্বা) তোমাকে (অনাগসম্) নির্দোষ (কৃণোমি) করি, (তে) তোমার জন্য (উভে) উভয় (দ্যাবাপৃথিবী=০–ব্যৌ) আকাশ ও পৃথিবী (শিবে) মঙ্গলময় (স্তাম্) হোক ॥১॥
भावार्थ - মনুষ্য বেদজ্ঞান-প্রাপ্তি দ্বারা এমন প্রচেষ্টা করুক যাতে আত্মিক, শারীরিক ও দৈবিক বিপত্তি ও মূর্খের দুষ্ট আচরণ থেকে পৃথক্ থাকে এবং না কখনো কোনো পাপ করে, যাতে পরমেশ্বর বা রাজা তাঁকে দণ্ড না দেয়, কিন্তু সুশীলতার কারণে সংসারের সব পদার্থ আনন্দকারী হোক ॥১॥
इस भाष्य को एडिट करें