English
Sidebar
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 54/ मन्त्र 1
विश्वाः॒ पृत॑ना अभि॒भूत॑रं॒ नरं॑ स॒जूस्त॑तक्षु॒रिन्द्रं॑ जज॒नुश्च॑ रा॒जसे॑। क्रत्वा॒ वरि॑ष्ठं॒ वर॑ आ॒मुरि॑मु॒तोग्रमोजि॑ष्ठं त॒वसं॑ तर॒स्विन॑म् ॥
स्वर सहित पद पाठविश्वा॑: । पृत॑ना: । अ॒भि॒ऽभूत॑रम् । नर॑म् । स॒ऽजू: । त॒त॒क्षु॒: । इन्द्र॑म् । ज॒ज॒नु: । च॒ । रा॒जसे॑ ॥ क्रत्वा॑ । वरि॑ष्ठम् । वरे॑ । आ॒ऽमुरि॑म् । उ॒त । उ॒ग्रम् । ओजि॑ष्ठम् । त॒वस॑म् । त॒र॒स्विन॑म् ॥५४.१॥
स्वर रहित मन्त्र
विश्वाः पृतना अभिभूतरं नरं सजूस्ततक्षुरिन्द्रं जजनुश्च राजसे। क्रत्वा वरिष्ठं वर आमुरिमुतोग्रमोजिष्ठं तवसं तरस्विनम् ॥
स्वर रहित पद पाठविश्वा: । पृतना: । अभिऽभूतरम् । नरम् । सऽजू: । ततक्षु: । इन्द्रम् । जजनु: । च । राजसे ॥ क्रत्वा । वरिष्ठम् । वरे । आऽमुरिम् । उत । उग्रम् । ओजिष्ठम् । तवसम् । तरस्विनम् ॥५४.१॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 54; मन्त्र » 1
मन्त्र विषय - রাজপ্রজাধর্মোপদেশঃ
भाषार्थ -
(বিশ্বাঃ) সকল (পৃতনাঃ) সংগ্রাম (অভিভূতরম্) অতিশয় নিবারণকারী/বিনাশকারী, (ক্রত্বা) স্বীয় বুদ্ধি দ্বারা (বরে) শ্রেষ্ঠ ব্যবহারে (বরিষ্ঠম্) শ্রেষ্ঠতম, (আমুরিম্) শত্রুদের চতুর্দিকে পরিবেষ্টনকারী [বা শত্রু ঘাতক], (উগ্রম্) প্রচণ্ড (ওজিষ্ঠম্) অত্যন্ত পরাক্রমী, (তবসম্) মহাবলী (উত) এবং (তরস্বিনম্) অতি উৎসাহী (নরম্) নরকে (রাজসে) রাজ্যের জন্য (ইন্দ্রম্) ইন্দ্র [পরম ঐশ্বর্যবান্ রাজা] কে (সজূঃ) সকলে মিলে (ততক্ষুঃ) তাঁরা [প্রজাগণ] নির্বাচন করেছে (চ) এবং (জজনুঃ) প্রসিদ্ধ করেছে॥১॥
भावार्थ - প্রজাদের উচিত, মনুষ্যগণের মধ্যে যিনি শ্রেষ্ঠতম, গুণবান্ এবং তেজস্বী, রাজ্যের হিতের নিমিত্তে তাঁকে রাজা নির্বাচিত করা ॥১॥ এই তৃচ ঋগ্বেদে আছে-৮।৯৭ [সায়ণভাষ্য ৮৬]।১০-১২। কিছু ভেদপূর্বক সামবেদ-উ০ ৩।১। তৃচ ১৪। তথা ম০ ১-পূ০ ৪।৯।১ ॥
इस भाष्य को एडिट करें