English
अथर्ववेद - काण्ड 3/ सूक्त 18/ मन्त्र 1
इ॒मां ख॑ना॒म्योष॑धिं वी॒रुधां॒ बल॑वत्तमाम्। यया॑ स॒पत्नीं॒ बाध॑ते॒ यया॑ संवि॒न्दते॒ पति॑म् ॥
स्वर सहित पद पाठइ॒माम् । ख॒ना॒मि॒ । ओष॑धिम् । वी॒रुधा॑म् । बल॑वत्ऽतमाम् । यया॑ । स॒ऽपत्नी॑म् । बाध॑ते । यया॑ । स॒म्ऽवि॒न्दते॑ । पति॑म् ॥१८.१॥
स्वर रहित मन्त्र
इमां खनाम्योषधिं वीरुधां बलवत्तमाम्। यया सपत्नीं बाधते यया संविन्दते पतिम् ॥
स्वर रहित पद पाठइमाम् । खनामि । ओषधिम् । वीरुधाम् । बलवत्ऽतमाम् । यया । सऽपत्नीम् । बाधते । यया । सम्ऽविन्दते । पतिम् ॥१८.१॥
अथर्ववेद - काण्ड » 3; सूक्त » 18; मन्त्र » 1
मन्त्र विषय - উপনিষৎসপত্নীবাধনোপদেশঃ
भाषार्थ -
(বীরুধাম্) বিরোহণশীল লতা সমূহের [সৃষ্টির পদার্থ সমূহের] মধ্যে (ইমাম্) এই (বলবত্তমাম্) অতিশয় বলবতী (ওষধিম্) রোগনাশক ঔষধি [ব্রহ্মবিদ্যা] কে (খনামি) আমি খনন/অন্বেষণ করি, (যয়া) যে [ঔষধি] দ্বারা [প্রাণী] (সপত্নীম্) বিরোধিনী [অবিদ্যা] কে (বাধতে) দূর করে, এবং (যয়া) যার মাধ্যমে (পতিম্) সর্বরক্ষক বা সর্বশক্তিমান্ পরমেশ্বরকে (সংবিন্দতে) যথাবৎ প্রাপ্ত করে॥১॥
भावार्थ - মনুষ্য ব্রহ্মবিদ্যা পরিশ্রমপূর্বক প্রাপ্ত করুক। ঈশ্বরীয় জ্ঞানের দ্বারা বিদ্বান হয়ে মিথ্যা জ্ঞানের নাশ হয়ে পরম ঐশ্বর্য বা মোক্ষ প্রাপ্তি হয়॥১॥ এই সূক্ত কিছু ভেদে ঋগ্বেদ ম০ ১০।১৪৫।১-৬ এ আছে। আজমের বৈদিক যন্ত্রালয়ে ঋগ্বেদসংহিতা, মোহময়ী [মুম্বই] এর শাকলঋকসংহিতা, এবং ঋগ্বেদীয় সায়ণভাষ্যে “উপনিষৎসপ্তনীবাধনম্” এই সূক্তের দেবতা লেখা আছে, ফলে এই সূক্তে ব্রহ্মবিদ্যারই উপদেশ আছে ॥
इस भाष्य को एडिट करें