English
साइडबार
ऋग्वेद - मण्डल 1/ सूक्त 100/ मन्त्र 15
ऋषिः - वृषागिरो महाराजस्य पुत्रभूता वार्षागिरा ऋज्राश्वाम्बरीषसहदेवभयमानसुराधसः
देवता - इन्द्र:
छन्दः - निचृत्त्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
न यस्य॑ दे॒वा दे॒वता॒ न मर्ता॒ आप॑श्च॒न शव॑सो॒ अन्त॑मा॒पुः। स प्र॒रिक्वा॒ त्वक्ष॑सा॒ क्ष्मो दि॒वश्च॑ म॒रुत्वा॑न्नो भव॒त्विन्द्र॑ ऊ॒ती ॥
स्वर सहित पद पाठन । यस्य॑ । दे॒वाः । दे॒वता॑ । न । मर्ता॑ । आपः॑ । च॒न । शव॑सः । अन्त॑म् । आ॒पुः । सः । प्र॒ऽरिक्वा॑ । त्वक्ष॑सा । क्ष्मः । दि॒वः । च॒ । म॒रुत्वा॑न् । नः॒ । भ॒व॒तु॒ । इन्द्रः॑ । ऊ॒ती ॥
स्वर रहित मन्त्र
न यस्य देवा देवता न मर्ता आपश्चन शवसो अन्तमापुः। स प्ररिक्वा त्वक्षसा क्ष्मो दिवश्च मरुत्वान्नो भवत्विन्द्र ऊती ॥
स्वर रहित पद पाठन। यस्य। देवाः। देवता। न। मर्ता। आपः। चन। शवसः। अन्तम्। आपुः। सः। प्रऽरिक्वा। त्वक्षसा। क्ष्मः। दिवः। च। मरुत्वान्। नः। भवतु। इन्द्रः। ऊती ॥ १.१००.१५
ऋग्वेद - मण्डल » 1; सूक्त » 100; मन्त्र » 15
अष्टक » 1; अध्याय » 7; वर्ग » 10; मन्त्र » 5
अष्टक » 1; अध्याय » 7; वर्ग » 10; मन्त्र » 5
विषय - स्तुतिविषयः
व्याखान -
हे अनन्तबल ! न यस्य - जुन तपाईंको र तपाईंका बल आदि सामर्थ्य को देवाः = इन्द्रिय हरु देवता: = विद्वान्, सूर्यादि तथा बुद्धि आदि न मर्ताः = साधारण मनुष्य आपश्चन = आप अर्थात् पानी, प्राण, वायु, समुद्र इत्यादि सबैले शवस: = तपाईंका बल को अन्तम् आपुः = कहिल्यै पार पाउन सक्तैनन् तर सः परिक्वा = तेस्तो तपाईं प्रकृष्टता संग इनमा व्यापक भएर इनिहरु भन्दा अतिरिक्त [विलक्षण] भिन्न नै परिपूर्ण भइरहनु भएको छ । जुन मरुत्वान् =अत्यन्त बलवान्इन्द्र:=परमात्मा त्वक्षसा = शत्रु हरु को छेदक बल ले क्ष्म : = पृथिवी लाई र दिवश्च स्वर्ग लाई धारण गर्दछ । अतः इन्द्र = परमात्मा ऊती=हाम्रो रक्षाका लागी भवतु = तत्पर हुनुहोस् ||३२||
इस भाष्य को एडिट करें