English
Sidebar
अथर्ववेद - काण्ड 1/ सूक्त 30/ मन्त्र 4
सूक्त - अथर्वा
देवता - विश्वे देवाः
छन्दः - त्रिष्टुप्
सूक्तम् - दीर्घायुप्राप्ति सूक्त
येषां॑ प्रया॒जा उ॒त वा॑नुया॒जा हु॒तभा॑गा अहु॒ताद॑श्च दे॒वाः। येषां॑ वः॒ पञ्च॑ प्र॒दिशो॒ विभ॑क्ता॒स्तान्वो॑ अ॒स्मै स॑त्र॒सदः॑ कृणोमि ॥
स्वर सहित पद पाठयेषा॑म् । प्र॒ऽया॒जा: । उ॒त । वा॒ । अ॒नु॒ऽया॒जा: । हु॒तऽभा॑गा: । अ॒हु॒त॒ऽअद॑: । च॒ । देवा: । येषा॑म् । व॒: । पञ्च॑ । प्र॒ऽदिश॑: । विऽभ॑क्ता: । तान् । व॒: । अ॒स्मै । स॒त्र॒ऽसद॑: । कृ॒णो॒मि॒ ॥
स्वर रहित मन्त्र
येषां प्रयाजा उत वानुयाजा हुतभागा अहुतादश्च देवाः। येषां वः पञ्च प्रदिशो विभक्तास्तान्वो अस्मै सत्रसदः कृणोमि ॥
स्वर रहित पद पाठयेषाम् । प्रऽयाजा: । उत । वा । अनुऽयाजा: । हुतऽभागा: । अहुतऽअद: । च । देवा: । येषाम् । व: । पञ्च । प्रऽदिश: । विऽभक्ता: । तान् । व: । अस्मै । सत्रऽसद: । कृणोमि ॥
अथर्ववेद - काण्ड » 1; सूक्त » 30; मन्त्र » 4
भाषार्थ -
(যেষাম্) যে [সদ্গৃহস্থীদের] (প্রয়াজাঃ) প্রকৃষ্ট পঞ্চমহাযজ্ঞ আছে, (উত বা) বা (অনুয়াজাঃ) আনুষঙ্গিক যাগ আছে, (হুতভাগাঃ) অগ্নিহোত্র তথা বলিবৈশ্বযজ্ঞে আহুতি দিয়ে যে অন্নভাগী আছে, অন্ন গ্রহণ করে, (চ) এবং (অহুতাদঃ) আহুতি না দিয়ে অন্নাদন করে, তাঁরা সন্ন্যাসী বা বিরক্ত (দেবাঃ) দিব্য মনুষ্য; (যেষাম্) এবং যে (বঃ) তোমাদের জন্য (পঞ্চ) বিস্তৃত (প্রদিশঃ) দিশা (বিভক্তাঃ) বিভক্ত রয়েছে [যা পৃথিবী, বায়ু ইত্যাদি] (তান্ বঃ) সেই তোমাদের, (তস্মৈ) এই ব্রহ্মচারীর জন্য (সত্রসদঃ) ত্রাণ করার ক্ষেত্রে স্থিত (কৃণোমি) আমি পরমেশ্বর নিয়ত করি। পঞ্চ=পচি বিস্তারে (চুরাদিঃ)।
टिप्पणी -
[মন্ত্রে যাজ্ঞিক-প্রসিদ্ধ প্রয়াজ এবং অনুযাজের বর্ণনা নেই। এটা হলো সমিধা থেকে শুরু করে বনস্পতি পর্যন্ত ১১ (নিরুক্ত ৮।২।৪ থেকে ৮।৩।২২)।]