English
अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 28/ मन्त्र 1
सूक्त - शम्भुः
देवता - जरिमा, आयुः
छन्दः - जगती
सूक्तम् - दीर्घायु प्राप्ति सूक्त
तुभ्य॑मे॒व ज॑रिमन्वर्धताम॒यम्मेमम॒न्ये मृ॒त्यवो॑ हिंसिषुः श॒तं ये। मा॒तेव॑ पु॒त्रं प्रम॑ना उ॒पस्थे॑ मि॒त्र ए॑नं मि॒त्रिया॑त्पा॒त्वंह॑सः ॥
स्वर सहित पद पाठतुभ्य॑म् । ए॒व । ज॒रि॒म॒न् । व॒र्ध॒ता॒म् । अ॒यम् । मा । इ॒मम् । अ॒न्ये । मृ॒त्यव॑: । हिं॒सि॒षु॒: । श॒तम् । ये । मा॒ताऽइ॑व । पु॒त्रम् । प्रऽम॑ना: । उ॒पऽस्थे॑ । मि॒त्र: । ए॒न॒म् । मि॒त्रिया॑त् । पा॒तु॒ । अंह॑स: ॥२८.१॥
स्वर रहित मन्त्र
तुभ्यमेव जरिमन्वर्धतामयम्मेममन्ये मृत्यवो हिंसिषुः शतं ये। मातेव पुत्रं प्रमना उपस्थे मित्र एनं मित्रियात्पात्वंहसः ॥
स्वर रहित पद पाठतुभ्यम् । एव । जरिमन् । वर्धताम् । अयम् । मा । इमम् । अन्ये । मृत्यव: । हिंसिषु: । शतम् । ये । माताऽइव । पुत्रम् । प्रऽमना: । उपऽस्थे । मित्र: । एनम् । मित्रियात् । पातु । अंहस: ॥२८.१॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 28; मन्त्र » 1
भाषार्थ -
(জরিমন্) হে জরাবস্থা ! (তুভ্যম্ এব) তোমার জন্যই (অয়ম্) এই বালক (বর্ধতাম্) বৃদ্ধি/বর্ধিত হোক, (ইমম্) একে[এই বালককে] (অন্যে মৃত্যুঃ) অন্য মৃত্যু (মা হিসিষুঃ) হিংসিত না করুক (যে শতম্) যা ১০০। (মাতা ইব) মাতা যেমন (উপস্থে) কোলে/উপস্থে (পুত্র) পুত্রকে [রেখে] (এনম্) একে (অংহসঃ) পাপ বা মৃত্যু থেকে রক্ষিত/সুরক্ষিত করে, তেমনই (মিত্রঃ) স্নেহী পিতা (এনম্) এই পুত্রকে (প্রমনাঃ) প্রমুদিত মনসম্পন্ন (মিশ্রিয়াৎ) মিত্রদের থেকে প্রাপ্তব্য (অংহসঃ) পাপ বা মৃত্যু থেকে (পাতু) সুরক্ষিত করুক।
टिप्पणी -
[জরিমা= জৄ বয়োহানৌ (ক্র্যাদিঃ)+ইমনিচ্ । তুভ্যম্ এব = তোমার [জরাবস্থার] প্রাপ্তির জন্যই অগ্ৰগামী হোক, [এর পূর্বে মৃত্যু প্রাপ্ত না হোক] শতম্ = শত বর্ষের আয়ুতে সম্ভাব্যমান শত১ মৃত্যু। মিত্রঃ= মিদি স্নেহনে (চুরাদিঃ), স্নেহী পিতা। মিত্রাৎ= মিত্রই মিত্রের প্রতি হিংসা করে স্বার্থবশ হয় বা দুরাচারে জড়িয়ে। মাতৃপদের সন্নিধানে তৎসম্বন্ধী মিত্রপদ স্নেহী পিতার সূচক।]