English
अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 31/ मन्त्र 4
सूक्त - काण्वः
देवता - मही अथवा चन्द्रमाः
छन्दः - उपरिष्टाद्विराड्बृहती
सूक्तम् - कृमिजम्भन सूक्त
अन्वा॑न्त्र्यं॒ शीर्ष॒ण्य॑१मथो॒ पार्ष्टे॑यं॒ क्रिमी॑न्। अ॑वस्क॒वं व्य॑ध्व॒रं क्रिमी॒न्वच॑सा जम्भयामसि ॥
स्वर सहित पद पाठअनु॑ऽआन्त्र्यम् । शी॒र्ष॒ण्य॑म् । अथो॒ इति॑ । पार्ष्टे॑यम् । क्रिमी॑न् । अ॒व॒स्क॒वम्। वि॒ऽअ॒ध्व॒रम् । क्रिमी॑न् । वच॑सा । ज॒म्भ॒या॒म॒सि॒ ॥३१.४॥
स्वर रहित मन्त्र
अन्वान्त्र्यं शीर्षण्य१मथो पार्ष्टेयं क्रिमीन्। अवस्कवं व्यध्वरं क्रिमीन्वचसा जम्भयामसि ॥
स्वर रहित पद पाठअनुऽआन्त्र्यम् । शीर्षण्यम् । अथो इति । पार्ष्टेयम् । क्रिमीन् । अवस्कवम्। विऽअध्वरम् । क्रिमीन् । वचसा । जम्भयामसि ॥३१.४॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 31; मन्त्र » 4
भाषार्थ -
(অন্বান্ত্র্যম্) ছোটো এবং বড়ো অন্ত্রের১/ক্ষুদ্রান্ত্রের এবং বৃহদন্ত্রের, (শীর্ষণ্যম্) মস্তষ্কের, (অথো) এবং (পার্ষ্টেয়ং২) ছাতী অর্থাৎ ফুসফুসের, (ক্রিমীন্) কৃমিসমূহকে, (অবস্কবম্) শরীরে অন্তঃপ্রবেশ করে বর্তমান, (ব্যধ্বরম্) এবং শরীরের বিবিধ মার্গে বর্তমান (ক্রিমীন্) কৃমিকে (বচসা) বৈদিক বচন অনুসারে (জম্ভয়ামসি) আমরা [বৈদ্য] নষ্ট করি।
टिप्पणी -
[অবস্কবম্= অবাক্ গমনস্বভাবম্, অন্তঃ প্রবিশ্য বর্তমানম্ (সায়ণ)। শীর্ষণ্যম্ = মাথায় বর্তমান সম্ভবতঃ উকুন এবং মাথার ভিতরের ভাগে অর্থাৎ মস্তিষ্কে বর্তমান।] [১. লম্বা অন্ত্র এবং মোটা (কোলোম)। ২. পৃষ্টি অর্থাৎ মাংসপেশী সম্বন্ধীয় ।]