English
Sidebar
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 28/ मन्त्र 2
सूक्त - गोषूक्त्यश्वसूक्तिनौ
देवता - इन्द्रः
छन्दः - गायत्री
सूक्तम् - सूक्त-२८
उद्गा आ॑ज॒दङ्गि॑रोभ्य आ॒विष्कृण्वन्गुहा॑ स॒तीः। अ॒र्वाञ्चं॑ नुनुदे व॒लम् ॥
स्वर सहित पद पाठउत् । गा: । आ॒ज॒त् । अङ्गि॑र:ऽभ्य: । आ॒वि: । कृ॒ण्वन् । गुहा॑ । स॒ती: ॥ अ॒र्वाञ्च॑म् । नु॒नु॒दे॒ । व॒लम् ॥२८.२॥
स्वर रहित मन्त्र
उद्गा आजदङ्गिरोभ्य आविष्कृण्वन्गुहा सतीः। अर्वाञ्चं नुनुदे वलम् ॥
स्वर रहित पद पाठउत् । गा: । आजत् । अङ्गिर:ऽभ्य: । आवि: । कृण्वन् । गुहा । सती: ॥ अर्वाञ्चम् । नुनुदे । वलम् ॥२८.२॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 28; मन्त्र » 2
भाषार्थ -
(অঙ্গিরোভ্যঃ) প্রাণায়াম অভ্যাসীদের জন্য পরমেশ্বর (গাঃ) জ্ঞানের কিরণ-সমূহকে (উদ্আজৎ) উদ্বুদ্ধ করেছেন। অর্থাৎ (গুহাঃ সতীঃ) হৃদয় গুহায় নিহিত জ্ঞানের কিরণ-সমূহকে (আবিষ্কৃণ্বন্) পরমেশ্বর আবিষ্কৃত/উন্মুক্ত করেছেন, প্রকট করেছেন। এবং জ্ঞান-কিরণের ওপর থাকা (বলম্) আবরণ, রজস্ এবং তমস্রূপী আবরণ পরমেশ্বর মানো (অর্বাঞ্চং নুনুদে) নীচে পতিত করেছেন।
- [অঙ্গিরসঃ=প্রাণবি-বিদ্যাবিদঃ (মহর্ষি দয়ানন্দ, ঋ০ ১.৬২.৩)। বলম্=আবৃত্য স্থিতম্ (সায়ণ)। প্রাণায়াম পরিপক্ক হলে চিত্তের ওপর থাকা ক্ষীণ হয়ে যায়। যথা—“ততঃ ক্ষীয়তে প্রকাশাবরণম্” (যোগ০ ২.৫২)।]
इस भाष्य को एडिट करें