Loading...
यजुर्वेद अध्याय - 36

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 36/ मन्त्र 11
    ऋषिः - दध्यङ्ङाथर्वण ऋषिः देवता - लिङ्गोक्ता देवताः छन्दः - अतिशक्वरी स्वरः - पञ्चमः
    1

    अहा॑नि॒ शं भव॑न्तु नः॒ शꣳ रात्रीः॒ प्रति॑ धीयताम्।शन्न॑ऽ इन्द्रा॒ग्नी भ॑वता॒मवो॑भिः॒ शन्न॒ऽ इन्द्रा॒वरु॑णा रा॒तह॑व्या।शन्न॑ऽ इन्द्रापू॒षणा॒ वाज॑सातौ॒ शमिन्द्रा॒सोमा॑ सुवि॒ताय॒ शंयोः॥११॥

    स्वर सहित पद पाठ

    अहा॑नि। शम्। भव॑न्तु। नः॒। शम्। रात्रीः॑। प्रति॑। धी॒य॒ता॒म्। शम्। नः॒ इ॒न्द्रा॒ग्नी इती॑न्द्रा॒ग्नी। भ॒व॒ता॒म्। अवो॑भि॒रित्यवः॑ऽभिः। शम्। नः॒। इ॒न्द्रा॒वरु॑णा। रा॒तह॒व्येति॑ रा॒तऽह॑व्या। शम्। नः॒। इ॒न्द्रा॒पू॒षणा॑। वाज॑साता॒विति॒ वाज॑ऽसातौ। शम्। इन्द्रा॒सोमा॑। सु॒वि॒ताय॑। शंयोः ॥११ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    अहानि शम्भवन्तु नः शँ रात्रीः प्रति धीयताम् । शन्न इन्द्राग्नी भवतामवोभिः शन्न इन्द्रावरुणा रातहव्या । शन्न इन्द्रापूषणा वाजसातौ शमिन्द्रासोमा सुविताय शँयोः ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    अहानि। शम्। भवन्तु। नः। शम्। रात्रीः। प्रति। धीयताम्। शम्। नः इन्द्राग्नी इतीन्द्राग्नी। भवताम्। अवोभिरित्यवःऽभिः। शम्। नः। इन्द्रावरुणा। रातहव्येति रातऽहव्या। शम्। नः। इन्द्रापूषणा। वाजसाताविति वाजऽसातौ। शम्। इन्द्रासोमा। सुविताय। शंयोः॥११॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 36; मन्त्र » 11
    Acknowledgment

    व्याखान -

    हे क्षणांवर व काळावर नियंत्रण असणाऱ्या अधिपती ! तुझ्या नियमांमुळे आमचे रात्रंदिवस सुखकारक व आनंददायक जावेत, हे भगवंता ! असे दिवस व रात्री तू निर्माण कर ज़्यामुळे आम्ही सुखी राहावे (इंद्राग्नी) हे सर्वांच्या स्वामी तुझ्या कृपेने सुर्य व अग्नी यांनी विविध प्रकारे आमचे रक्षण करुन आम्हाला सुखी ठेवावे. (इन्द्रावरुणा रातहव्या) हे प्राणाला आधार देणाऱ्या ईश्वरा! अग्निहोत्राने शुद्ध झालेले वायू व चंद्र तुझ्याकडून चेतना घेऊन आम्हाला सुखदायक ठरोत, (इन्द्रापूषणा, वाजसातौ) हे प्राणपती । तुझ्या कृपेने आम्ही पूर्ण आयुष्य भोगावे, शक्ती व प्राण यांनी युक्त होऊन पुरुषार्थ करावा व युद्धातही स्थिर असावे शन समोर कधीही निर्बल होता कामा नये, (इन्द्रा सोमा सुविताय शंयोः) [प्राणापानौ वा इन्द्राग्नी इत्यादि, गोपथ उ॰ २.१] हे महाराजा ! तुझ्या व्यवस्थेमुळे राजा व प्रजा यांनी परस्पर विद्या इत्यादी सत्य गुणांनी युक्त होऊन ऐश्वर्य संपादित करावे, तुझ्या कृपेने त्यांच्यात परस्पर प्रेम उत्पन्न व्हावे. सर्व गोष्टी त्यांना लाभदायक ठराव्यात, आपले पुत्र सुखी पाहून तू ही प्रसन्न व्हावेस व आम्ही ही तुझ्या सत्य आज्ञा पाळण्यासाठी प्रसन्नतेने तत्पर असावे. ॥२३

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top