English
Sidebar
सामवेद के मन्त्र
सामवेद - मन्त्रसंख्या 166
ऋषिः - मधुच्छन्दा वैश्वामित्रः
देवता - इन्द्रः
छन्दः - गायत्री
स्वरः - षड्जः
काण्ड नाम - ऐन्द्रं काण्डम्
1
म꣣हा꣡ꣳ इन्द्रः꣢꣯ पु꣣र꣡श्च꣢ नो महि꣣त्व꣡म꣢स्तु व꣣ज्रि꣡णे꣢ । द्यौ꣡र्न प्र꣢꣯थि꣣ना꣡ शवः꣢꣯ ॥१६६॥
स्वर सहित पद पाठम꣣हा꣢न् । इ꣡न्द्रः꣢꣯ । पु꣣रः꣢ । च꣣ । नः । महित्व꣢म् । अ꣣स्तु । वज्रि꣡णे꣢ । द्यौः । न । प्र꣣थिना꣢ । श꣡वः꣢꣯ ॥१६६॥
स्वर रहित मन्त्र
महाꣳ इन्द्रः पुरश्च नो महित्वमस्तु वज्रिणे । द्यौर्न प्रथिना शवः ॥१६६॥
स्वर रहित पद पाठ
महान् । इन्द्रः । पुरः । च । नः । महित्वम् । अस्तु । वज्रिणे । द्यौः । न । प्रथिना । शवः ॥१६६॥
सामवेद - मन्त्र संख्या : 166
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 2; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » 3; मन्त्र » 2
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 2; खण्ड » 6;
Acknowledgment
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 2; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » 3; मन्त्र » 2
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 2; खण्ड » 6;
Acknowledgment
विषय - आता इन्द्र म्हणजे परमेश्वराला व राजाला उद्देशून सांगत आहेत -
शब्दार्थ -
(उपासक वा प्रजानन प्रार्थना वा कामना करीत आहेत) तो (इन्द्रः परमैश्वर्यवान, दुःखविदारक, सुख शांतिदाता परमेश्वर / राजा (महान्) अतिशय महान आहे. (च) आणि तो (नः) नेहमी आम्हा उपासकांच्या / प्रजेच्या (पुरः) समक्ष वा जवळच आहे. (वज्रिणे) न्यायदंडधारी त्या ईश्वराच्या व राजाच्या (महित्वम्) महिमागात वा त्याचा जयजयकार (अस्तु) असो. (शवः) त्याचे बळ (प्रथिना) विस्ताराच्या दृष्टीने (घौ नः) विस्तीर्ण सूर्यप्रकाशाप्रमाणे आहे. ।। २।।
भावार्थ - न्यायकारी व परम बली परमेश्वराचे तसेच राजाचे यशोगान करून उपासकांनी / प्रजाजनांनी स्वतःदेखील तशाच प्रकारे न्यायकारी आणि बलवान व्हायला पाहिजे. ।। २।।
विशेष -
या मंत्रात अर्थश्लेष अलंकार आहे. ।। २।।