शब्दार्थ -
( प्रथम अर्थ) (परमात्मपर अर्थ) - (विश्वाः) (आम्हा उपासकजनांची सर्व (गिरः) वाणी अथवा वेदवाणी (समुद्रव्य चसम्) सागर आणि अंतरिक्षाप्रमाणए सर्वत्र व्याप्त असणाऱ्या (रथीनान्) (रथीतमम्) रथीजनाला जसा महारथी,, तसा जो सर्वांहून श्रेष्ठ जग-संचालक, पृथ्वी, सूर्य, चंद्र आदी रथसदृश लोकांचा जो सर्वोच्च स्वामी आहे, (वाजानाम्) सर्व बळांचा जो (पतिम्) अधीश्वर आहे आणि (सत्पतिम्) सज्जनांचा, सद्गुणांचा आणि सदाचाराचा जो रक्षक आहे, अशा (इन्द्रम्) परमैश्वर्यवान परमात्म्याचा (अवीवृधन्) आम्ही वर्धन म्हणजे त्याचे महिमागान करून त्याच्या महिमेचा प्रचार- प्रसार करावा. (अवश्य केला पाहिजे.)।। द्वितीय अर्थ - (राजापर अर्थ) - (विश्वाः) सर्व (गिरः) राष्ट्रवासी प्रजाजनांची वाणी (समुद्रव्यचसम्) जलपोतांद्वारे जो सागरावर आणि विमानांद्वारे जो आकाशात व्याप्त आहे, त्या (रथीनाम्) यानांचे जितके स्वामी आहेत, त्या सर्वांपेक्षा (रथीतमम्) अधिक संख्येत भूमान, जलयान व अंतरिक्षयान जवळ बाळगून आहे आणि जो (वाजामाम्) दैहिक, मानसिक आणि आत्मिक शक्तीचा जो स्वामी आहे व अन्न-धान्य, युद्ध आदींचा जो अधीश्वर आहे, जो (सत्यतिम्) सज्जनांचा व सत्कर्मांचा रक्षक आहे, अशा त्या (इंद्रम्) शत्रुविदारक आणि सुखप्रदायक राजाला आम्हाला प्रजाजनांनी सदैव (अवीवृधन्) वाढवावे, त्याला प्रोत्साहन द्यावे. ।। २।।

भावार्थ - सर्व वेदवाणी आणि स्तोताजनांची वाणी परमेश्वराची महिमा गाते त्याचप्रकारे राष्ट्रात सर्व प्रजाजनांनी प्रजावत्सल राजाचे महिमा गान अवश्य करावे. ।। २।।

इस भाष्य को एडिट करें