English
Sidebar
सामवेद के मन्त्र
सामवेद - मन्त्रसंख्या 356
ऋषिः - श्यावाश्व आत्रेयः
देवता - मरुतः
छन्दः - अनुष्टुप्
स्वरः - गान्धारः
काण्ड नाम - ऐन्द्रं काण्डम्
1
य꣢दी꣣ व꣡ह꣢न्त्या꣣श꣢वो꣣ भ्रा꣡ज꣢माना꣣ र꣢थे꣣ष्वा꣢ । पि꣡ब꣢न्तो मदि꣣रं꣢꣫ मधु꣣ त꣢त्र꣣ श्र꣡वा꣢ꣳसि कृण्वते ॥३५६
स्वर सहित पद पाठय꣡दि꣢꣯ । व꣡ह꣢꣯न्ति । आ꣣श꣡वः꣢ । भ्रा꣡ज꣢꣯मानाः । र꣡थे꣢꣯षु । आ । पि꣡ब꣢꣯न्तः । म꣣दिर꣢म् । म꣡धु꣢꣯ । त꣡त्र꣢꣯ । श्र꣡वाँ꣢꣯सि । कृ꣣ण्वते ॥३५६॥
स्वर रहित मन्त्र
यदी वहन्त्याशवो भ्राजमाना रथेष्वा । पिबन्तो मदिरं मधु तत्र श्रवाꣳसि कृण्वते ॥३५६
स्वर रहित पद पाठ
यदि । वहन्ति । आशवः । भ्राजमानाः । रथेषु । आ । पिबन्तः । मदिरम् । मधु । तत्र । श्रवाँसि । कृण्वते ॥३५६॥
सामवेद - मन्त्र संख्या : 356
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 4; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » 2; मन्त्र » 5
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 4; खण्ड » 1;
Acknowledgment
(कौथुम) पूर्वार्चिकः » प्रपाठक » 4; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » 2; मन्त्र » 5
(राणानीय) पूर्वार्चिकः » अध्याय » 4; खण्ड » 1;
Acknowledgment
विषय - या ऋचेची देवता ‘मरुत’ यामध्ये इंद्राचे सहकारी जे मरुत, त्यांचे शरीरातील कार्य वर्णित आहे -
शब्दार्थ -
(यदि) ज्या वेळी (रथेषु) देहरूप रथात (भ्राजमानाः) तेजाने देदीप्यमान (आशवः) शीघ्रगामी मन, बुद्धी, ज्ञानेद्रिये, शीर्षस्थ प्राण, हे सर्व (मदिरम्) आनंददायक (मधु) मध म्हणजे आपापल्या विषयांचा म्हणजे संकल्प, निश्चय, रूप, रस, गन्ध, शब्द, स्पर्श यांचा मधुर रस (पिबन्तः) पीत (आ वहन्ति) रथी जीवात्म्याला जीवन यात्रा करवितात. (तत्र) तेव्हा तिथे ती इंद्रिये (श्रवांसि) यश वा साफल्य (कृण्वते) प्राप्त करतात. ।। ५।।
भावार्थ - देहरथात जुंपलेल्या मन, बुद्धी व ज्ञानेंद्रियांचेच हे कार्य असते की ती इंद्रिये व मन आदी ज्ञान- प्राप्तीसाठी जीवात्म्याची साधने होतात आणि त्याला ध्येय प्राप्त करवितात.।। ५।।
इस भाष्य को एडिट करें