शब्दार्थ -
(प्रथम अर्थ) (परमात्मपर) (क्रत्वा) दिव्य प्रज्ञा आणि जगत् धारण आदी कर्मामुळे महान व (भीमः) नियम भंग करणाऱ्यासाठी जो भयंकर आहे, असा तो इन्द्र परमेश्वर (अनु स्वधम्) आपल्या धारणा शक्तीद्वारे (शवः) बलवान सूर्य, चंद्र, पृथ्वी आदी ग्रहांना (आ वावृते) परिभ्रमित करत आहे. (ऋष्वः) लोक - लोकांतरांना आपापल्या कक्षेत संचालित करणारा, (शिप्री) जगाचा निस्तारक आणि (हरिवान्) अकर्मण्यत्व आदी दोषांचे हरण करणारा तो (श्रिये) आम्हाला ऐश्वर्य प्रदान करण्यासाठी (उपासयोः) जोडलेल्या (हस्तमोः) दोन्ही हातात (आयसम्) दृढ (वज्रम्) शस्त्रास्त्र समूह (आ दधे) देतो.।। द्वितीय अर्थ - (सेनापतीपर) - (क्रत्वा) शत्रुवध आदी कर्मामुळे (महान्) महान असून जो (भीमः) दुर्जनाकरिता भयंकर आहे, असा इंद्र वीर सेनापती (अनु स्वधम्) पौष्टिकतेसाठी आवश्यक ते अन्न सेवन करून (शवः) शरीरात शक्ती उत्पन्न करतो. (ऋष्वः) गतिमान, कर्मशी आणि (शिप्री) शत्रु पक्षात हाहाकार माजविणारा व (हरिवान्) विशाल घोडे असलेला अथवा हरणाची साधने म्हणजे रथ, विमन आदी बाळगणारा तो सेनापती (श्रिये) विजयश्री प्राप्त करण्यासाटी व (उषाकयोः) जवळ आलेल्या शत्रु दलावर प्रहार करण्यासाठी (हस्तयोः) हाती (आयसम्) लौहापासून निर्मित अथवा लोखंडासारखे दृढ (वज्रम्) शस्त्रास्त्र समूह (नि दधे) धारण करीत आहे.।। ५।।

भावार्थ - जसे परमेश्वर काही वेळा अकर्मण्य वा भीरू लोकांच्याही हृदयात (तसा प्रसंग उद्भवल्यास) वीरत्वाचा संचार करून त्यांच्या हातात शस्त्र धारण करायला लावतो, तसेच सेनापतीने आपल्या हातात शत्रुवधासाठी दृढ शस्त्रास्त्रे धारण करावीत आणि शत्रूंवर प्रहार करून त्यांना पराजित करावे.।। ५।।

इस भाष्य को एडिट करें