English
Sidebar
सामवेद के मन्त्र
सामवेद - मन्त्रसंख्या 721
ऋषिः - मेधातिथिः काण्वः प्रियमेधश्चाङ्गिरसः
देवता - इन्द्रः
छन्दः - गायत्री
स्वरः - षड्जः
काण्ड नाम -
1
इ꣣च्छ꣡न्ति꣢ दे꣣वाः꣢ सु꣣न्व꣢न्तं꣣ न꣡ स्वप्ना꣢꣯य स्पृहयन्ति । य꣡न्ति꣢ प्र꣣मा꣢द꣣म꣡त꣢न्द्राः ॥७२१॥
स्वर सहित पद पाठइ꣣च्छ꣡न्ति꣢ । देवाः꣢ । सु꣣न्व꣡न्त꣢म् । न । स्व꣡प्ना꣢꣯य । स्पृ꣣हयन्ति । य꣡न्ति꣢꣯ । प्र꣣मा꣡द꣢म् । प्र꣣ । मा꣡द꣢꣯म् । अ꣡त꣢꣯न्द्राः । अ । त꣣न्द्राः ॥७२१॥
स्वर रहित मन्त्र
इच्छन्ति देवाः सुन्वन्तं न स्वप्नाय स्पृहयन्ति । यन्ति प्रमादमतन्द्राः ॥७२१॥
स्वर रहित पद पाठ
इच्छन्ति । देवाः । सुन्वन्तम् । न । स्वप्नाय । स्पृहयन्ति । यन्ति । प्रमादम् । प्र । मादम् । अतन्द्राः । अ । तन्द्राः ॥७२१॥
सामवेद - मन्त्र संख्या : 721
(कौथुम) उत्तरार्चिकः » प्रपाठक » 1; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » ; सूक्त » 3; मन्त्र » 3
(राणानीय) उत्तरार्चिकः » अध्याय » 2; खण्ड » 1; सूक्त » 3; मन्त्र » 3
Acknowledgment
(कौथुम) उत्तरार्चिकः » प्रपाठक » 1; अर्ध-प्रपाठक » 2; दशतिः » ; सूक्त » 3; मन्त्र » 3
(राणानीय) उत्तरार्चिकः » अध्याय » 2; खण्ड » 1; सूक्त » 3; मन्त्र » 3
Acknowledgment
विषय - पुन्हा गुरु शिष्याविषयीच सांगितले आहे.
शब्दार्थ -
(देवा:) विद्वान, गुरूजन (सुन्नन्तम्) पुरुषार्थ रूप सोमयान करणाऱ्या विद्यार्थ्यांचा (इन्च्छन्ति) आपला शिष्य म्हणून स्वीकार करतात. (आळशी, प्रमादी व्यक्तीस ते शिष्य म्हणून स्वीकारत नाहीत. ते झोपाळू वा आळशी शिष्यावर (नस्पृहयन्ति) प्रसन्न होत नाहीत. (प्रमादम्) या उलट जो विद्या अध्ययनाने आनन्दित होणारा असतो, अशा (अतन्द्रा:) ज्ञानपिपासू शिष्याकडे हे गुरूजन उत्साहाने पुरित होऊन (यन्ति) जातात. ।।३।।
भावार्थ - लौकिक ज्ञान-विज्ञान विद्या असो वा ब्रह्मविद्या असो, दोन्हीची प्राप्ती पुरुषार्थानेच होत असते. तसेच जे स्वत: पुरुषार्थी, परिश्रमी असतात, त्यांना पुरुषार्थ करणारे व्यक्तीच आवडतात. (तात्पर्य : शिष्य ज्ञानार्थी व परिश्रमी असेल, तर गुरूला त्याला ज्ञान देण्यात उत्साह वाटतो.) ।।३।।
इस भाष्य को एडिट करें