Loading...
ऋग्वेद मण्डल - 3 के सूक्त 17 के मन्त्र
मण्डल के आधार पर मन्त्र चुनें
अष्टक के आधार पर मन्त्र चुनें
  • ऋग्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • ऋग्वेद - मण्डल 3/ सूक्त 17/ मन्त्र 2
    ऋषिः - कतो वैश्वामित्रः देवता - अग्निः छन्दः - त्रिष्टुप् स्वरः - धैवतः

    यथाय॑जो हो॒त्रम॑ग्ने पृथि॒व्या यथा॑ दि॒वो जा॑तवेदश्चिकि॒त्वान्। ए॒वानेन॑ ह॒विषा॑ यक्षि दे॒वान्म॑नु॒ष्वद्य॒ज्ञं प्र ति॑रे॒मम॒द्य॥

    स्वर सहित पद पाठ

    यथा॑ । अय॑जः । हो॒त्रम् । अ॒ग्ने॒ । पृ॒थि॒व्याः । यथा॑ । दि॒वः । जा॒त॒ऽवे॒दः॒ । चि॒कि॒त्वान् । ए॒व । अ॒नेन॑ । ह॒विषा॑ । य॒क्षि॒ । दे॒वान् । म॒नु॒ष्वत् । य॒ज्ञम् । प्र । ति॒र॒ । इ॒मम् । अ॒द्य ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    यथायजो होत्रमग्ने पृथिव्या यथा दिवो जातवेदश्चिकित्वान्। एवानेन हविषा यक्षि देवान्मनुष्वद्यज्ञं प्र तिरेममद्य॥

    स्वर रहित पद पाठ

    यथा। अयजः। होत्रम्। अग्ने। पृथिव्याः। यथा। दिवः। जातऽवेदः। चिकित्वान्। एव। अनेन। हविषा। यक्षि। देवान्। मनुष्वत्। यज्ञम्। प्र। तिर। इमम्। अद्य॥

    ऋग्वेद - मण्डल » 3; सूक्त » 17; मन्त्र » 2
    अष्टक » 3; अध्याय » 1; वर्ग » 17; मन्त्र » 2

    Translation [अन्वय - स्वामी दयानन्द] - O wise men ! you shine like the fire, when you perform HAVANA with articles of the earth Havan Samagri or from the light of wisdom. Being blessed with knowledge, you unify today the divine attributes or the enlightened persons with this oblations, which extends the spirit of Yajna (service and self-sacrifice). I may also perform this Yajna like a thoughtful learned person.

    Commentator's Notes [पदार्थ - स्वामी दयानन्द] -
    N/A

    Purport [भावार्थ - स्वामी दयानन्द] - Those men who accomplish all good deeds, in this world with their Pranas (vital breaths) and senses acquire true knowledge.

    Foot Notes - (चिकित्वान्) जानवान् । Blessed with knowledge. (यज्ञम् ) सङ्गतिकरणम् = Unification. (मनुष्वत्) मनुष्येण तुल्यम् | ये विद्वांसस्ते मनवः (Stph. 6, 7. 3, 18) = Like a true thoughtful man. It was wrong on the part of Shri Sayanacharya's explanation मनुष्यवत् as यथा मनो: यज्ञमनुष्ठानसम्पूर्त्या पारमनपीस्तद्वदियं यज्ञं पारं नयेत्यर्थः is against the fundamental principles of the Vedic terminology, accepted by him in his introduction to the commentary of the Rigveda on the basis of the Meemansa text. Prof. Wilson and Griffith have also committed the same mistake of taking Manu as the Proper Noun instead of taking it as a thoughtful person (मननान्मनु:= Ed.).

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top