ऋग्वेद - मण्डल 3/ सूक्त 42/ मन्त्र 9
ऋषिः - गोपवन आत्रेयः सप्तवध्रिर्वा
देवता - इन्द्र:
छन्दः - निचृद्गायत्री
स्वरः - षड्जः
त्वां सु॒तस्य॑ पी॒तये॑ प्र॒त्नमि॑न्द्र हवामहे। कु॒शि॒कासो॑ अव॒स्यवः॑॥
स्वर सहित पद पाठत्वाम् । सु॒तस्य॑ । पी॒तये॑ । प्र॒त्नम् । इ॒न्द्र॒ । ह॒वा॒म॒हे॒ । कु॒शि॒कासः॑ । अ॒व॒स्यवः॑ ॥
स्वर रहित मन्त्र
त्वां सुतस्य पीतये प्रत्नमिन्द्र हवामहे। कुशिकासो अवस्यवः॥
स्वर रहित पद पाठत्वाम्। सुतस्य। पीतये। प्रत्नम्। इन्द्र। हवामहे। कुशिकासः। अवस्यवः॥
ऋग्वेद - मण्डल » 3; सूक्त » 42; मन्त्र » 9
अष्टक » 3; अध्याय » 3; वर्ग » 6; मन्त्र » 4
अष्टक » 3; अध्याय » 3; वर्ग » 6; मन्त्र » 4
Subject [विषय - स्वामी दयानन्द] - The subject of the enlightened persons is dealt.
Translation [अन्वय - स्वामी दयानन्द] - O Indra ! you give happiness. We become trustworthy and truthful persons through knowledge and humility. We desire protection and invoke you, who are used to drinking well-prepared juice of fruits and invigorating herbs and drugs. You should invite us also.
Commentator's Notes [पदार्थ - स्वामी दयानन्द] -
N/A
Purport [भावार्थ - स्वामी दयानन्द] - Men should know for certain that old and experienced learned men are more useful than the fresh educated and inexperienced persons.
Foot Notes - (कुशिकासः) विद्याविनयादिभिराप्ता निष्पन्नाः । = Equipped with apt knowledge, learning, humility etc. Translator's Remarks :- कुशिकास: has been explained by Sri Yaskacharya in Nirukta 2.25 as follows: - क्रोशतेः शब्दकर्मणः, यः सम्यक् शव्दयति सः । कुश आह्वाने (भ्वा.) 'क्रशतेर्वा स्यात् प्रकाशयति कर्मणः, प्रकाशयति जगत् साधु विक्रोशयिता अर्थानाम्-पदार्थानां ज्ञानानां साधूपदेष्टा सरलसत्य मार्गदर्शको वा । कुशिक (Kushika) may also be derived from कुशि-भासार्थ: भासा दीप्तिरर्थी येषां ते भाषार्था इति क्षीरस्वामी । = Shining (on account of their knowledge humility and other virtues).
इस भाष्य को एडिट करें