ऋग्वेद - मण्डल 6/ सूक्त 37/ मन्त्र 5
ऋषिः - भरद्वाजो बार्हस्पत्यः
देवता - इन्द्र:
छन्दः - विराट्त्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
इन्द्रो॒ वाज॑स्य॒ स्थवि॑रस्य दा॒तेन्द्रो॑ गी॒र्भिर्व॑र्धतां वृ॒द्धम॑हाः। इन्द्रो॑ वृ॒त्रं हनि॑ष्ठो अस्तु॒ सत्वा ता सू॒रिः पृ॑णति॒ तूतु॑जानः ॥५॥
स्वर सहित पद पाठइन्द्रः॑ । वाज॑स्य । स्थवि॑रस्य । दा॒ता । इन्द्रः॑ । गीः॒ऽभिः । व॒र्ध॒ता॒म् । वृ॒द्धऽम॑हाः । इन्द्रः॑ । वृ॒त्रम् । हनि॑ष्ठः । अ॒स्तु॒ । सत्वा॑ । आ । ता । सू॒रिः । पृ॒ण॒ति॒ । तूतु॑जानः ॥
स्वर रहित मन्त्र
इन्द्रो वाजस्य स्थविरस्य दातेन्द्रो गीर्भिर्वर्धतां वृद्धमहाः। इन्द्रो वृत्रं हनिष्ठो अस्तु सत्वा ता सूरिः पृणति तूतुजानः ॥५॥
स्वर रहित पद पाठइन्द्रः। वाजस्य। स्थविरस्य। दाता। इन्द्रः। गीःऽभिः। वर्धताम्। वृद्धऽमहाः। इन्द्रः। वृत्रम्। हनिष्ठः। अस्तु। सत्वा। आ। ता। सूरिः। पृणति। तूतुजानः ॥५॥
ऋग्वेद - मण्डल » 6; सूक्त » 37; मन्त्र » 5
अष्टक » 4; अध्याय » 7; वर्ग » 9; मन्त्र » 5
अष्टक » 4; अध्याय » 7; वर्ग » 9; मन्त्र » 5
Subject [विषय - स्वामी दयानन्द] - The same subject of duties of man-is continued.
Translation [अन्वय - स्वामी दयानन्द] - O men ! all honor that king, who is endowed with knowledge and wealth and who is the giver of the gross food-grains and other things. May the king grow, with the encouraging words uttered by the enlightened persons. May that king be the slayer of the foes as the sun is of the clouds. That king is worthy of respect, who being active and prompt, enlightened and endowed with the pure (sattvic) virtues, making all happy by utilizing the wealth for the welfare of others.
Commentator's Notes [पदार्थ - स्वामी दयानन्द] -
N/A
Purport [भावार्थ - स्वामी दयानन्द] - O men ! you should regard him only as your king, who is giver of fearlessness, servant of the old and enlightened persons, destroyer of the wicked and prompt in doing good deeds.
Foot Notes - (वाजस्य) अन्नादे । वाज-इत्यन्ननाम । ( NG 2, 7) । = Of the food grains and other things. (पुणाति ) सुखयति । पूण-प्रीणने (तुदा० ) प्रीणनं नृप्तकारणसुखप्रदानद्वारा। = Makes happy. (तूतुजान:) सद्य: कर्त्ता । तूतुजानः इति क्षिप्रनाम (NG 2, 15 ) । = Prompt.
इस भाष्य को एडिट करें