English
अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 22/ मन्त्र 1
सूक्त - अथर्वा
देवता - चन्द्रः
छन्दः - एकावसानानिचृद्विषमात्रिपाद्गायत्री
सूक्तम् - शत्रुनाशन सूक्त
चन्द्र॒ यत्ते॒ तप॒स्तेन॒ तं प्रति॑ तप॒ यो॑३ ऽस्मान्द्वेष्टि॒ यं व॒यं द्वि॒ष्मः ॥
स्वर सहित पद पाठचन्द्र॑ । यत् । ते॒ । तप॑: । तेन॑ । तम् । प्रति॑ । त॒प॒ । य: । अ॒स्मान् । द्वेष्टि॑ । यम् । व॒यम् । द्वि॒ष्म: ॥२२.१॥
स्वर रहित मन्त्र
चन्द्र यत्ते तपस्तेन तं प्रति तप यो३ ऽस्मान्द्वेष्टि यं वयं द्विष्मः ॥
स्वर रहित पद पाठचन्द्र । यत् । ते । तप: । तेन । तम् । प्रति । तप । य: । अस्मान् । द्वेष्टि । यम् । वयम् । द्विष्म: ॥२२.१॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 22; मन्त्र » 1
मन्त्र विषय - কুপ্রয়োগত্যাগায়োপদেশঃ
भाषार्थ -
(চন্দ্র) হে চন্দ্র [চন্দ্রমণ্ডল !] (যৎ) যে (তে) তোমার (তপঃ) প্রতাপ আছে, (তেন) তা দ্বারা (তম্ প্রতি) সেই (দোষের) ওপর (তপ) প্রতাপী হও, ((যঃ) যা (অস্মান্) আমাদের প্রতি (দ্বেষ্টি) অপ্রীতি করে, [অথবা] (যম্) যার প্রতি (বয়ম্) আমরা (দ্বিষ্মঃ) অপ্রীতি করি ॥১॥
भावार्थ - শীতল স্বভাবযুক্ত চন্দ্র স্বভাবতঃ নিজের কিরণের দ্বারা অনিষ্ট দূর করে অন্ন আদি ঔষধি পুষ্ট করে প্রাণীদের আনন্দ প্রদান করে। কিন্তু সেই চন্দ্রের কুপ্রয়োগ দ্বারা মনুষ্য পাগল [Lunatic] ও ঘোড়া আদি পশু রোগী হয়ে যায়। এই কুপ্রয়োগের ত্যাগ করে সুপ্রয়োগ দ্বারা আনন্দ প্রাপ্ত করা উচিৎ ॥১॥
इस भाष्य को एडिट करें