Loading...
अथर्ववेद > काण्ड 20 > सूक्त 81

काण्ड के आधार पर मन्त्र चुनें

  • अथर्ववेद का मुख्य पृष्ठ
  • अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 81/ मन्त्र 1
    सूक्त - पुरुहन्मा देवता - इन्द्रः छन्दः - प्रगाथः सूक्तम् - सूक्त-८१

    यद्द्याव॑ इन्द्र ते श॒तं श॒तं भूमी॑रु॒त स्युः। न त्वा॑ वज्रिन्त्स॒हस्रं॒ सूर्या॒ अनु॒ न जा॒तम॑ष्ट॒ रोद॑सी ॥

    स्वर सहित पद पाठ

    यत् । द्याव॑: । इ॒न्द्र॒ । ते॒ । श॒तम् । भूमी॑: । उ॒त । स्युरिति॒ । स्यु: ॥ न । त्वा॒ । व॒ज्रि॒न् । स॒हस्र॑म् । सूर्या॑: । अनु॑ । न । जा॒तम् । अ॒ष्ट॒ । रोद॑सी॒ इति॑ ॥८१.१॥


    स्वर रहित मन्त्र

    यद्द्याव इन्द्र ते शतं शतं भूमीरुत स्युः। न त्वा वज्रिन्त्सहस्रं सूर्या अनु न जातमष्ट रोदसी ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    यत् । द्याव: । इन्द्र । ते । शतम् । भूमी: । उत । स्युरिति । स्यु: ॥ न । त्वा । वज्रिन् । सहस्रम् । सूर्या: । अनु । न । जातम् । अष्ट । रोदसी इति ॥८१.१॥

    अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 81; मन्त्र » 1

    भाषार्थ -
    (ইন্দ্র) হে ইন্দ্র ! [পরম ঐশ্বর্যবান্ পরমাত্মন্] (যৎ) যে (শতম্) শত (দ্যাবঃ) অন্তরিক্ষ [বায়ুলোক], (উত) এবং (শতম্) শত (ভূমীঃ) ভূমিলোক (ন) আপনার [সম্মুখে] (স্যুঃ) হয়, [না তো সেই সব] এবং (ন) না (সহস্রম্) সহস্র (সূর্যা) সূর্যলোক অথবা (রোদসী) অন্তরিক্ষ ও ভূমিলোক [একত্রে] অথবা (ন) না তো (জাতম্) এই উৎপন্ন জগৎ, (বজ্রিন্) হে দণ্ডধারী ! [পরমাত্মন্] (ত্বা) আপনাকে (অনু) নিরন্তর (অষ্ট) প্রাপ্ত হয় ॥১॥

    भावार्थ - অসংখ্য লোক ও পদার্থ পৃথক-পৃথক হয়ে অথবা সকলে একত্রে মিলেও পরমাত্মার মহিমা অতিক্রম করতে পারে না ॥১॥ এই দুই মন্ত্র ঋগ্বেদে আছে -৮।৭০ [সায়ণভাষ্য ৫৯]।৫, ৬। সামবেদ-উ০ ২।২।১১, এবং -অথ০ ২০।৯২।২০, ২১। মন্ত্র ১ সা০-পূ০ ২।৯।৬ ॥ কঠোপনিষদের বচন -বল্লী ৫ শ্লোক ১৫ [ন তত্র সূর্যো ভাতি ন চন্দ্রতারকং নেমা বিদ্যুতো ভান্তি কুতোঽয়মগ্নিঃ। তমেব ভান্তমনুভাতি সর্বং তস্য ভাসা সর্বমিদং বিভাতি] সেই পরমেশ্বরের ওপরে না সূর্য দ্যুতিমান হয় না চন্দ্র এবং তারা, না বিদ্যুৎ চমকিত হয়, [তাহলে] এই অগ্নি কোথায়, সেই দেদীপ্যমান-এর দ্যুতিতেই দীপ্ত হয়, সেই দীপ্তিতেই এই সকল কিছু বিবিধ প্রকারে দেদীপ্যমান হয় ॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top